Czy lekki podmuch wiatru to medytacja?

Japońska kultura znana jest z tego, że uczy nas, jak docenić krótką chwilę oraz odczucia bardzo przelotne, wręcz niezauważalne. Uczy nas cieszyć się drobnostkami, na które normalnie byśmy nie zwrócili nigdy uwagi. Dzwoneczki fūrin o tym właśnie nam przypominają – ich słodki, delikatny i krótki dźwięk wydobywa się, gdy w upalny, letni dzień pojawi się lekki podmuch wiatru. Poprzez dźwięk uczą nas, aby zwrócić pełnię uwagi na to subtelne uczucie ulgi, gdy lekki wietrzyk daje nam kilka sekund wytchnienia w upale sierpnia. Życie składa się z takich krótkich, drobnych, często nawet nienazwanych językiem mówionym chwil i wrażeń. Fūrin nam o tym przypominają.

Obcując z japońską kulturą, chłoniemy nie tylko obrazy i dźwięki pierwszego planu, ale także subtelne bodźce, które wnikają w naszą podświadomość, pozostając w tle, a jednak kształtując nasze doświadczenie. Są to te wszechobecne elementy, które nigdy nie wychodzą na pierwszy plan, lecz tworzą niezapomniany klimat japońskiego życia codziennego. Dźwięk cykad, które rozbrzmiewają w letnie wieczory w anime (kojarzysz, ten szczególny dźwięk nieodłączny japońskim wieczorom?), czy kolorowe flagi w kształcie ryb, unoszące się na wietrze – to tylko niektóre z nich. W tej samej kategorii znajduje się fūrin, delikatny dzwonek wietrzny, którego subtelny dźwięk towarzyszy letnim miesiącom w Japonii, przynosząc ukojenie i poczucie spokoju.

W popkulturze japońskiej fūrin odgrywają istotną rolę, często pojawiając się jako element budujący nastrój. W filmie „The Garden of Words” Makoto Shinkaia dzwonek wietrzny jest nieodłącznym elementem letnich scen, gdzie jego dźwięk symbolizuje ulotność i kruchość relacji między bohaterami. W grze „Persona 3” fūrin jest jednym z przedmiotów, które gracz może umieścić w swoim pokoju, wprowadzając element nostalgii. W „Spirited Away” Hayao Miyazakiego, delikatny dźwięk fūrin podkreśla mistyczną atmosferę świata duchów, do którego trafia główna bohaterka. Można by wymieniać długo.

Fūrin może i są tylko dodatkiem, tłem. Niemniej, jeśli obcujemy z japońską kulturą - czy to na co dzień na miejscu, czy poprzez jej utwory, jak anime - to dobrze jest zwrócić na to tło czasem uwagę i je rozpoznać, zrozumieć. Dzięki temu lepiej będziemy rozumieć i samą fabułę. Sprawdźmy zatem – czym są, co oznaczają i jaka jest rola dzwoneczków wietrznych fūrin w japońskiej kulturze?

Czym są dzwonki fūrin?

Wygląd

Fūrin to tradycyjne japońskie dzwonki wietrzne, które pełnią nie tylko rolę dekoracyjną, ale także symboliczną. Zbudowane są z trzech podstawowych elementów: miseczki (zwykle wykonanej ze szkła, metalu lub ceramiki), małego bijaka zwanego „zetsu”, który zawieszony jest wewnątrz miseczki, oraz papierowego paska „tanzaku” przymocowanego na dole. Gdy wiatr porusza tanzaku, bijak uderza w ścianki miseczki, wydając delikatny, kojący dźwięk. Dzwonki fūrin najczęściej wiesza się na okapach domów, balkonach czy ogrodach, zwłaszcza podczas letnich miesięcy. Ich podstawowa funkcja to przynoszenie uczucia chłodu w upalne dni, zarówno poprzez psychologiczne zwiększenie odczucia siły wiatru, jak i kojąco poprzez delikatny dźwięk.

Nazwa

Etymologia słowa „fūrin” ma swoje korzenie w Chinach. Pierwotnie, w czasach dynastii Tang, istniał chiński termin „fēngdíng”, który odnosił się do metalowych dzwonków używanych do wróżenia na podstawie kierunku i siły wiatru. Te dzwonki zostały przywiezione do Japonii wraz z buddyzmem w VI wieku. Z czasem, w języku japońskim, przekształciły się one w „furei”, a ostatecznie w „fūrin”, co dosłownie oznacza „dzwonek wiatru” (風 - „fū” oznacza „wiatr”, 鈴 - „rin” oznacza „dzwonek”).

Inne terminy

W kontekście fūrin istnieje kilka innych istotnych terminów, które warto znać:

► Tanzaku (短冊): Papierowy pasek przymocowany do dolnej części fūrin. Tanzaku to element, który łapie wiatr, powodując ruch bijaka wewnątrz miseczki. Często zdobi się go różnorodnymi wzorami lub życzeniami, co dodaje osobistego charakteru dzwonkowi.

► Zetsu (舌): To mały bijak zawieszony wewnątrz miseczki, który uderza w jej ścianki, wydając charakterystyczny dźwięk. Materiał, z którego jest wykonany, wpływa na ton i jakość dźwięku.

► Edo Fūrin (江戸風鈴): Specjalny rodzaj fūrin, który jest ręcznie dmuchany i malowany od środka. Pochodzi z okresu Edo i jest szczególnie ceniony za swoje estetyczne wykonanie oraz czysty, delikatny dźwięk. Technika tworzenia Edo Fūrin została przekazana przez pokolenia i do dziś jest uważana za wyraz najwyższej sztuki rzemieślniczej.

Historia Fūrin

Pierwsze użycie

Chińskie dzwonki, znane jako 風鐸 (fēngdíng), były wieszane w bambusowych lasach oraz na dachach świątyń. Wierzono, że dźwięk tych dzwonków mógł przynosić prorocze wskazówki, zależnie od siły i kierunku wiatru. Były one używane do przewidywania przyszłości, a także jako amulety ochronne mające odstraszać złe duchy i przynosić szczęście.

Wraz z rozprzestrzenianiem się buddyzmu z Chin do Japonii w VI wieku, fēngdíng zostały wprowadzone również do Kraju Wschodzącego Słońca. W Japonii zyskały nową nazwę — fūrin (pierwotnie fūrei) — i były używane głównie w świątyniach buddyjskich, gdzie wieszano je na czterech rogach dachów budynków sakralnych. Dźwięk tych dzwonków miał chronić wiernych przed złymi duchami i przynosić duchowe oczyszczenie. Z biegiem czasu, funkcja fūrin ewoluowała, a ich obecność zaczęła się rozszerzać poza świątynie, docierając do domów zwykłych ludzi.

Ewolucja

Początkowo fūrin były wykonane z metalu, tak jak ich chińskie pierwowzory. Wykorzystywano brąz, żelazo i inne metale, co nadawało dzwonkom głęboki, metaliczny dźwięk. Jednakże, w miarę jak techniki wytwarzania rozwijały się, a japońskie rzemiosło ewoluowało, pojawiły się nowe materiały i style.

W okresie Edo (1603-1867) nastąpił przełom w produkcji fūrin, kiedy to holenderscy kupcy wprowadzili do Japonii technikę dmuchania szkła. Szkło, które początkowo było rzadkością i luksusem, z czasem stało się bardziej dostępne, a rzemieślnicy zaczęli wykorzystywać je do tworzenia dzwonków. Te nowe, szklane fūrin, zwane Edo Fūrin, charakteryzowały się delikatnym, wysokim dźwiękiem, który był kojarzony z chłodem i spokojem. Z biegiem czasu, w miastach takich jak Edo (dzisiejsze Tokyo) szklane fūrin stały się coraz bardziej popularne, a rzemieślnicy zaczęli ozdabiać wnętrza szklanych miseczek malowidłami przedstawiającymi kwiaty, krajobrazy i inne motywy inspirowane naturą.

Zmieniała się również funkcja fūrin. O ile pierwotnie były one używane głównie jako talizmany ochronne, to w okresie Edo zyskały na znaczeniu jako elementy dekoracyjne, przynoszące estetyczną przyjemność i kojący dźwięk, który miał działanie psychologiczne — uspokajał i wprowadzał uczucie chłodu podczas gorących letnich dni.

Popularność

Pod koniec okresu Edo fūrin stały się niezwykle popularne w całej Japonii, przekraczając granice klas społecznych. Pierwotnie były to luksusowe przedmioty, na które mogli sobie pozwolić jedynie feudalni panowie i zamożni kupcy. Szklane fūrin, dzięki masowej produkcji, stały się bardziej dostępne, a ich ceny spadły, co pozwoliło na ich szersze rozpowszechnienie.

Fūrin zaczęły pojawiać się na balkonach, werandach i w ogrodach zwykłych mieszkańców miast, stając się nieodłącznym elementem japońskiego krajobrazu letniego. Dźwięk tych dzwonków stał się symbolem lata, a ich obecność była tak powszechna, że stały się one jednym z japońskich fūbutsushi — przedmiotów, które są charakterystyczne dla danej pory roku. Rzemieślnicy w miastach takich jak Edo zaczęli organizować letnie targi, na których sprzedawano fūrin w różnych kształtach, kolorach i wzorach, co tylko potęgowało ich popularność.

Fūrin w literaturze i sztuce klasycznej

Klasyczne teksty

Fūrin, choć kojarzone głównie z okresem Edo, pojawiają się w japońskiej literaturze już w czasach wcześniejszych, stając się symbolem ulotności i piękna chwili. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest „Genji Monogatari” („Opowieść o Genjim”), monumentalna powieść autorstwa Murasaki Shikibu z okresu Heian (794–1185) – więcej o niej znajdziesz tu: Murasaki Shikibu).

W literaturze okresu Edo fūrin pojawiają się już bardziej w formie, w jakiej znamy je dziś. Przykładem może być poezja haiku, która w swojej istocie dąży do uchwycenia chwilowego piękna życia i natury. Poeta Matsuo Bashō (1644–1694), który jest jednym z najsłynniejszych mistrzów haiku, niejednokrotnie w swoich wierszach odnosił się do dźwięków przyrody, w tym także do subtelnych dźwięków, które mogą przypominać brzmienie fūrin. Zresztą – bardzo popularnym zabiegiem jest pisanie haiku sławnych poetów, jak Bashō albo Kobayashi Issy na tanzaku dzwonka.

Sztuka wizualna

Fūrin odgrywają również swoją rolę w klasycznej sztuce japońskiej, szczególnie w malarstwie i drzeworytach ukiyo-e, które rozwijały się w okresie Edo. Jednym z najbardziej znanych artystów tego nurtu był Katsushika Hokusai (1760–1849), którego dzieła często oddają piękno przyrody i sceny z życia codziennego. W swoich pracach Hokusai niejednokrotnie przedstawiał letnie sceny, w których fūrin pojawiają się jako subtelny, ale znaczący element krajobrazu.

Zobaczmy, jak nasze wietrzene dzwonki wykorzystywane były przez mistrzów, na powiedzmy jednym przykładzie: „縞揃女弁慶 三井寺の鐘” („Shimazori Onna Benkei: Miidera no Kane”).

Jest to dzieło autorstwa Utagawy Kuniyoshi (1798–1861), jednego z najbardziej znanych artystów ukiyo-e okresu Edo. W jednej ze scen serii inspirowanej opowieściami i legendami, zatytułowanej "三井寺の鐘" ("Miidera no Kane"), przedstawiona jest kobieta trzymająca wachlarz (uchiwa) w ręku, a obok niej widać fūrin, który porusza się na wietrze.

Ta scena jest doskonałym przykładem tego, jak Kuniyoshi w subtelny sposób oddaje atmosferę letnich dni w Japonii. Fūrin, będący jednym z charakterystycznych elementów japońskiego lata, jest tu wykorzystany jako część kompozycji, która podkreśla sezonowy charakter sceny. Dzwonek wietrzny w połączeniu z wachlarzem w ręku kobiety sugeruje gorący dzień, w którym nawet najmniejszy powiew wiatru przynosi upragnioną ulgę.

To jest właśnie rola fūrin w sztuce – jest komponentem, który poprzez skojarzenia wywołuje u odbiorcy uczucia związane z gorącym latem oraz małą ulgą, jaką dają podczas upału delikatne powiewy wiatru przy wtórze cichego „ćwierkania” dzwoneczka. To, można powiedzieć, jest sama esencja fūrin i w zasadzie z tych samych względów twórcy umieszczają je do dziś również w filmach, mangach, anime.

Przykłady legend o dzwonkach fūrin

Opowieść o buddyjskim mnichu i nawiedzonej wiosce

Dawno, dawno temu, w odległych górskich wyżynach Japonii, znajdowała się mała, odizolowana wioska, o której mieszkańcy mówili, że jest nawiedzona przez złe duchy. Każdej nocy, gdy zapadał zmrok, wioskę otaczała nieprzenikniona ciemność, a mieszkańcy słyszeli niepokojące szepty i widzieli przemykające cienie. Strach ogarniał wioskę, a ludzie bali się opuszczać swoje domy po zmierzchu. Nikt nie wiedział, skąd pochodziły te złe moce, ani jak je powstrzymać.

Pewnego dnia do wioski przybył stary buddyjski mnich, który słyszał o nieszczęściach, jakie spotkały mieszkańców. Mnich, o imieniu Kaigen, znany był w całej Japonii ze swojej mądrości i duchowej siły. Postanowił pomóc mieszkańcom, oferując swoje umiejętności w walce ze złymi duchami.

Kaigen, po wysłuchaniu opowieści wioskowych starców, postanowił działać. Udał się na szczyt pobliskiej góry, gdzie, jak mówiły legendy, duchy miały swoje siedlisko. Mnich wzniósł tam małą, drewnianą świątynię i zawiesił na jej dachu kilka fūrin, które przywiózł ze sobą. Były to starannie wykonane dzwonki z brązu, które Kaigen osobiście pobłogosławił.

Gdy pierwszy wiatr poruszył fūrin, dźwięk dzwonków rozległ się po całej okolicy, niosąc ze sobą melodyjny, uspokajający ton. Kaigen usiadł przed świątynią i rozpoczął recytację mantr, wierząc, że dźwięk fūrin w połączeniu z jego modlitwami oczyści wioskę z obecności złych duchów.

Następnego ranka, mieszkańcy wioski zauważyli, że noc minęła spokojnie. Nie było żadnych szeptów, cieni ani przerażających dźwięków. Dzwonki fūrin, zawieszone na górze przez mnicha, zdawały się nieść spokój na całą okolicę. Kaigen został w wiosce jeszcze przez kilka dni, upewniając się, że duchy nie powrócą. Od tego czasu mieszkańcy każdego roku wieszali fūrin na dachach swoich domów, wierząc, że dzwonki te ochronią ich przed złymi mocami.

Historia samuraja i jego miłości

W czasach feudalnych, gdy honor i miłość były najwyższymi wartościami (no powiedzmy, taka wizja historii), żył samuraj o imieniu Haruto, który słynął ze swojej odwagi i lojalności. Haruto zakochał się bez pamięci w pięknej dziewczynie o imieniu Aiko. Ich miłość była silna, lecz przeznaczenie miało dla nich inny plan. Aiko, będąca delikatnej natury, zachorowała nagle i, mimo najlepszych starań lekarzy, zmarła młodo, pozostawiając Haruto w głębokim żalu.

Zrozpaczony samuraj nie mógł znaleźć spokoju. Codziennie odwiedzał grób ukochanej, przynosząc kwiaty i recytując modlitwy. Mimo to czuł, że dusza Aiko nie zaznała jeszcze pełnego spokoju. W nadziei, że pomoże jej odnaleźć drogę do wiecznego spokoju, Haruto przypomniał sobie opowieść, którą usłyszał jako dziecko, o magicznych dzwonkach fūrin, które miały moc prowadzenia dusz zmarłych.

Zdecydował się zawiesić fūrin nad grobem Aiko. Wykonał go własnoręcznie z metalu, który przez lata nosił na bitwach jako amulet. Dzwonek był niewielki, lecz starannie wykonany, a na tanzaku — papierowym pasku — Haruto napisał słowa pełne miłości i tęsknoty.

Każdego dnia, gdy wiatr poruszał fūrin, delikatny dźwięk rozbrzmiewał nad grobem Aiko. Haruto wierzył, że ten dźwięk pomoże jej duszy znaleźć spokój. I rzeczywiście, po kilku tygodniach, Haruto zauważył, że jego sny stały się jaśniejsze, a w nich Aiko uśmiechała się do niego, jakby chciała mu powiedzieć, że w końcu jest wolna. Haruto odczuł ulgę i zrozumiał, że fūrin spełniły swoją rolę. Od tamtej pory dzwonek pozostał na grobie, a jego dźwięk przypominał Haruto o miłości, która pozostała z nim do śmierci.

Opowieść o wiejskim chłopie i nadchodzącej burzy

W małej wiosce, położonej wśród ryżowych pól, żył prosty chłop o imieniu Jiro. Był on znany ze swojej ciężkiej pracy, lecz mimo to, jego zbiory często były niszczone przez gwałtowne burze, które niespodziewanie nawiedzały okolicę. Jiro był na skraju rozpaczy, ponieważ każda burza mogła zniszczyć owoce jego trudu i zniweczyć cały rok pracy.

Pewnego dnia, podczas wizyty na pobliskim targu, Jiro usłyszał historię o fūrin, które nie tylko przynoszą chłód w upalne dni, ale również potrafią ostrzegać przed zbliżającymi się burzami. Zaintrygowany, postanowił kupić jeden taki dzwonek od starego rzemieślnika, który zapewnił go, że ten fūrin jest wyjątkowy i potrafi „słuchać wiatru”.

Jiro zawiesił fūrin na werandzie swojego domu, z nadzieją, że dzwonek pomoże mu przewidzieć zbliżającą się burzę. Przez kilka dni było spokojnie, aż pewnej nocy, kiedy Jiro spał, fūrin nagle zaczął dzwonić. Dźwięk był intensywny, choć wiatr był ledwie odczuwalny. Obudzony przez dzwonienie, Jiro poczuł niepokój i postanowił zabezpieczyć swoje pola. Pracował całą noc, wiążąc dodatkowe podpory dla roślin i budując rowy odwadniające.

Tuż przed świtem nadciągnęła gwałtowna burza, ale dzięki przygotowaniom Jiro, jego zbiory przetrwały. Gdy burza minęła, sąsiedzi, którzy stracili swoje plony, pytali Jiro, jak wiedział, że nadchodzi niepogoda. Chłop opowiedział im o fūrin, który ostrzegł go przed niebezpieczeństwem. Od tamtego czasu dzwonek ten stał się symbolem ochrony i mądrości, a wieśniacy z całej okolicy zaczęli wieszać fūrin na swoich domach, wierząc, że ich dźwięk pomoże im w trudnych chwilach.

Dla Jiro fūrin stał się nie tylko talizmanem, ale także symbolem nadziei i wytrwałości. Dzwonek, choć mały, przypominał mu, że z odrobiną wiary i mądrości można przezwyciężyć nawet największe trudności.

Tylko dlaczego kopał rowy odwadniające w noc, gdy zadzwonił dzwonek? Czemu nie mógł tego zrobić zawczasu, będąc rozważnym i przedsiębiorczym rolnikiem? Nie wiem.

Fūrin matsuri: Festiwal dzwonków wietrznych

Gdzie i kiedy?

Fūrin Matsuri (風鈴祭り), czyli festiwal dzwonków wietrznych, to coroczne wydarzenie, które odbywa się w różnych miejscach w Japonii, jednak najbardziej znane i największe z tych wydarzeń ma miejsce w Kawasaki Daishi — świątyni położonej w mieście Kawasaki w prefekturze Kanagawa. Festiwal ten zwykle odbywa się w lipcu, kiedy lato w Japonii jest w pełni, a jego celem jest celebrowanie tejże pory roku oraz kultywowanie tradycji związanej z dzwoneczkami fūrin.

Historia

Historia świątyni Kawasaki Daishi sięga XII wieku, kiedy to została założona, a jej znaczenie religijne rosło przez wieki. Fūrin Matsuri w tej świątyni jest stosunkowo nowym wydarzeniem, które rozpoczęło się na przełomie XX i XXI wieku, jednak z czasem zyskało popularność dzięki swojej wyjątkowej atmosferze i estetyce.

Festiwal ten jest okazją do prezentacji różnorodnych fūrin, które pochodzą z różnych regionów Japonii, a także do kultywowania rzemiosła, które od wieków jest związane z produkcją tych dzwonków.

Co można robić na festiwalu dzwoneczków?

Podczas Fūrin Matsuri na terenie świątyni Kawasaki Daishi zawieszane są dziesiątki tysięcy fūrin, które zdobią alejki i dziedzińce świątynne. Dzwonki te są wykonane z różnych materiałów, takich jak szkło, metal czy ceramika, i są malowane ręcznie w różnorodne wzory, od tradycyjnych motywów kwiatowych po nowoczesne, artystyczne interpretacje. Każdy dzwonek ma swój unikalny dźwięk, co sprawia, że spacerowanie po terenie świątyni staje się niezapomnianym, „multisensorycznym” doświadczeniem.

Festiwal jest nie tylko okazją do podziwiania pięknych dzwonków, ale także do ich zakupu. Wielu rzemieślników przyjeżdża na festiwal, aby zaprezentować swoje wyroby, a odwiedzający mogą kupić fūrin jako pamiątkę lub talizman ochronny do swoich domów. W trakcie festiwalu odbywają się również warsztaty, na których można nauczyć się, jak samodzielnie wykonać fūrin lub ozdobić tanzaku — papierowe paski zawieszone na dzwonkach.

Znaczenie

Dzwoneczki, oprócz swej roli w odpędzaniu złych duchów pełnią też funkcję uspokajającą i wprowadzającą umysł człowieka w stan gotowości na medytację i refleksję.

Dla wielu uczestników festiwalu jest to okazja do osobistej refleksji i medytacji. Przechadzając się pośród kołyszących się na wietrze dzwonków, można poczuć głęboką więź z tradycją, naturą i duchowością. Fūrin Matsuri łączy w sobie elementy zabawy, sztuki i religii, tworząc wyjątkowe doświadczenie, które przyciąga zarówno lokalnych mieszkańców, jak i turystów z całego świata.

Nie zawsze głębia refleksji musi wiązać się z duchową powagą. Fūrin reprezentują tę lżejszą, niekoniecznie w pełni poważną, chciałoby się rzec – letnią stronę.

Lekkość letniego popołudnia

Fūrin, choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się jedynie dekoracyjnym elementem, kryją w sobie głęboką symbolikę i bogatą historię. Ich delikatny dźwięk, kojarzony z letnim wiatrem, towarzyszy Japończykom od wieków, przynosząc nie tylko orzeźwienie w gorące dni, ale także spokój ducha. W kulturze, która ceni subtelność i harmonię z naturą, fūrin odgrywają rolę przypomnienia o ulotności życia, o konieczności docenienia każdej chwili.

Współczesne zastosowanie fūrin nie ogranicza się jedynie do tradycyjnych ceremonii czy festiwali. Coraz częściej można je spotkać w nowoczesnych wnętrzach jako element dekoracyjny, który łączy estetykę z funkcją. Ich uniwersalność sprawia, że są cenione nie tylko w Japonii, ale i na całym świecie, gdzie stają się symbolem japońskiego umiłowania do piękna i prostoty.

Fūrin to też nośniki kultury, tradycji i duchowości, które od wieków są obecne w życiu Japończyków. Ich dźwięk przenosi nas w świat, gdzie czas płynie wolniej, a każda chwila jest na wagę złota. Jest to rzecz prosta – i oferuje właśnie to: prostą lekkość letniego popołudnia.

Sprawdź podobne artykuły:

Od Tanabata do Gion Matsuri: Japońska tradycja festiwali kiedyś i dziś

Japoński ogród Karesansui jest lustrem, w którym zobaczysz siebie

Japońska filozofia Mono no Aware: praktyka świadomego bycia

Wabi Sabi: Japońska estetyka niedoskonałości

Czas się zatrzymał, gdy spojrzałem na „Wieczorny śnieg we wiosce Kanbara” Hiroshige

    未開    ソビエライ

  Mike Soray

   (Michał Sobieraj)

未開    ソビエライ

 Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia. Autor książki "Silne kobiety Japonii" (>>zobacz)

Osobiste motto:

"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)

Mike Soray

(aka Michał Sobieraj)

Napisz do nas...

Ciechanów, Polska

dr.imyon@gmail.com

___________________

inari.smart

Chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami czy uwagami o stronie lub apce? Zostaw nam wiadomość, odpowiemy szybko. Zależy nam na poznaniu Twojej perspektywy!