Syn lisicy, władca shikigami

Abe no Seimei – imię, które przez stulecia obrosło w mit, splatając rzeczywistość z legendą, aż trudno odróżnić jedno od drugiego. Urodzony w 921 roku w stolicy Japonii okresu Heian, Seimei był człowiekiem, który w niezwykły sposób łączył świat duchowy z polityką ówczesnego cesarskiego dworu. Był japońskim „czarnoksiężnikiem”, czyli mistrzem onmyōdō – tajemnej sztuki, która wykraczała daleko poza astrologię i wróżbiarstwo. Jego zadania obejmowały doradzanie cesarzom w najtrudniejszych momentach historii Japonii, od ustalania dat bitew lub koronacji po odprawianie rytuałów mających zapobiegać klęskom żywiołowym.

Ale kim naprawdę był Abe no Seimei? Czy to jedynie człowiek, niezwykle biegły w naukach ezoterycznych, czy może mroczna postać, o której legendy choćby w małej części mówią prawdę? Wielu wierzyło, że Seimei posiadł zdolności, które pozwalały mu komunikować się z duchami i przewidywać przyszłość, a także kontrolować potężne shikigami – istoty, które na jego rozkaz mogły wpływać na losy ludzi i dzieje kraju. To właśnie te elementy mitologii uczyniły go bohaterem nie tylko historii, ale także popkultury – od literatury po współczesne anime i gry video. Jest postacią, po którą niezwykle często dzisiejsza rozrywka sięga. Czym sobie zasłużył na bycie tak popularnym?

Okres Heian był czasem pełnym rytuałów, magii i wszechobecnego strachu przed niewidzialnymi siłami. To w takim świecie Abe no Seimei wzniósł się na szczyty potęgi, zostając doradcą najpotężniejszych arystokratów i cesarza. Był mistrzem nie tylko w interpretacji gwiazd, ale także w rozumieniu ludzkiej psychiki – i z tych umiejętności stworzył coś śmiertelnie niebezpiecznego. Choć dla współczesnych sceptyków jego magia może wydawać się reliktem przeszłości, niezaprzeczalne jest, że Seimei odcisnął swoje piętno na historii Japonii. I to nie tylko jako postać historyczna, ale także jako symbol czasów, gdy magia i polityka były nierozerwalnie ze sobą związane.

Sprawdźmy zatem, jak wyglądała ciemna strona Japonii okresu Heian, który zazwyczaj kojarzyliśmy tylko z medytacją, buddyzmem, poezją czy ceremoniami picia herbaty. Ludzkość wszak zawsze ma swoją mroczną stronę, więc i Japonia Heian taką stronę musi mieć.

Skąd się wziął Abe no Seimei?

Abe no Seimei (安倍晴明 – czyli Seimei z rodu Abe), mimo że jest postacią historyczną, od samego początku otoczony jest aura tajemnicy. Według legend, Seimei nie był zwyczajnym człowiekiem – jego narodziny miały być wynikiem niezwykłego związku pomiędzy człowiekiem a istotą z zaświatów. Ojcem Seimei’a był Abe no Yasuna, szlachetnie urodzony, związany z dworem cesarskim, a matką – lisica, znana jako Kuzunoha (葛の葉). Historia ta wynika z wierzeń japońskiego folkloru na temat kitsune – lisach, które miały zdolność przemiany w ludzi i oddziaływania na losy śmiertelników (o kitsune więcej można przeczytać tu: Kitsune).

Opowieść o Kuzunoha rozpoczyna się, gdy Yasuna ratuje lisicę przed myśliwymi. Z wdzięczności, przybrała ona postać pięknej kobiety i poślubiła swojego wybawcę. Przez jakiś czas żyli w szczęściu i, jak możemy się domyślić – doczekali się synka – Seimeia. Seimei jednak, będąc jeszcze dzieckiem, nieświadomie odkrył prawdziwą naturę swojej matki. Pewnego dnia ujrzał ją w jej prawdziwej, zwierzęcej postaci, co zmusiło Kuzunohę do opuszczenia rodziny – takie były prawa kitsune. Zanim jednak odeszła na zawsze, spotkała się z synem po raz ostatni, przekazując mu duchowe dary i magiczne talizmany od boga Inari, które miały na zawsze odmienić jego życie.

Legenda o magicznym pochodzeniu Abe miała wyjaśnić, skąd posiadał on tak potężne moce. Wierzono, że dzięki swojemu pochodzeniu miał zdolności widzenia duchów oraz komunikowania się z istotami z zaświatów – to miał być jego atut i przewaga nad innymi onmyōji. Talenta te, przypisywane jego lisiej krwi, miały uczynić go jednym z najsilniejszych mistrzów onmyōdō w historii Japonii.

Abe no Seimei był najsłynniejszym mistrzem onmyōdō (陰陽道), czyli systemu mistycznych praktyk, który wywodził się z Chin i rozprzestrzenił się do Japonii w okresie kultury Heian (794–1185). Onmyōdō nie było jednak prostym zestawem wróżbiarskich technik – to synkretyczny system łączący taoizm, buddyzm, shintō oraz elementy chińskiej filozofii natury. Jego celem było badanie kosmicznych i ziemskich sił, takich jak yin-yang i pięć elementów (drzewo, ogień, ziemia, metal i woda), by wpływać na losy ludzi i narody. Seimei jako mistrz onmyōdō w perfekcyjny sposób zrozumiał i stosował te zasady, co czyniło go nie tylko znawcą astrologii, ale także duchowym doradcą i nadwornym magiem.

Czym jest onmyōdō?

Onmyōdō (陰陽道) dosłownie oznacza "Droga Yin i Yang" albo „Droga światła i cienia” i odnosi się do chińskiego systemu równowagi kosmicznej między dwiema przeciwstawnymi siłami: yin (ciemność, zimno, pasywność) i yang (światło, ciepło, aktywność). System ten, rozwinięty jeszcze w starożytnych Chinach, został zaadaptowany przez Japończyków i wzbogacony o elementy rodzimego shintō oraz buddyzmu. Onmyōdō opierał się także na filozofii pięciu elementów (五行, gogyo) i astrologii, wykorzystując wpływy gwiazd i planet do przewidywania przyszłości, ochrony przed złymi duchami oraz ustalania pomyślnych dni dla ceremonii i decyzji politycznych.

W praktyce, onmyōdō łączył w sobie elementy duchowe i para-naukowe, które były niezwykle ważne dla funkcjonowania dworu cesarskiego. Onmyōji – czyli osoba praktykująca onmyōdō – była odpowiedzialna za szereg czynności, od analizy astrologicznej, przez przewidywanie zjawisk naturalnych, po interpretację snów i odprawianie rytuałów ochronnych. Dla społeczeństwa, które żyło w ciągłym strachu przed katastrofami naturalnymi, chorobami i klątwami, onmyōdō pełniło istotną rolę w codziennym życiu.

Onmyōdō było wyjątkowym wytworem kultury japońskiej będąc połączeniem wielu wpływów duchowych i filozoficznych. Z taoizmu czerpało ideę harmonii kosmicznej oraz koncept yin-yang, z buddyzmu przejęło praktyki medytacyjne i rytualne, a z rodzimego shintō zaczerpnęło szacunek dla bóstw natury i duchów (kami). Ważnym elementem onmyōdō było także geomancja – sztuka przepowiadania przyszłości na podstawie analizy terenu i sił natury. Onmyōji używali swojej wiedzy, by chronić ludzi przed złymi duchami, klątwami oraz niekorzystnymi wydarzeniami kosmicznymi, takim jak zaćmienia księżyca czy komety, które uważano za złowieszcze znaki.

Onmyōdō przeżywało swój złoty okres w czasie panowania arystokracji w Heian, gdy jednak władza przeszła w ręce bardziej pragmatycznych wojowników (później zwanych samurajami) w okresie Kamakura i później, znaczenie tej sztuki zmalało. Stopniowo w dalszych latach Sengoku słabła aż zanikła w okresie Edo.

Rola onmyōji na dworze Heian

W okresie Heian onmyōji pełnili ważną funkcję na cesarskim dworze. Ich głównym zadaniem było badanie układów gwiazd i ustalanie pomyślnych dni dla ważnych wydarzeń, takich jak koronacje, bitwy, a nawet małżeństwa. Dzięki umiejętnościom w przewidywaniu przyszłości i odprawianiu rytuałów ochronnych, onmyōji stali się niezastąpionymi doradcami arystokracji i cesarza. Seimei, jako mistrz onmyōdō, miał zatem ogromny wpływ na politykę oraz duchowe życie Japonii. Był odpowiedzialny nie tylko za ochronę dworu przed złymi duchami, ale także za ustalanie kalendarza cesarskiego oraz interpretację nadprzyrodzonych zjawisk.

Abe no Seimei wyróżniał się swoją niezwykłą zdolnością do kontrolowania shikigami – duchów służących onmyōji, które mogły przybierać różne formy, od ludzi, przez zwierzęta, aż po bezcielesne byty. To właśnie legendarna zdolność opanowywania duchów i tajemnych rytuałów sprawiła, że zapisał się jako wyjątkowy onmyōji. Oprócz tego, Seimei brał udział w wielu wydarzeniach historycznych, takich jak wybór daty koronacji cesarza Ichijō czy rytualne oczyszczenie po klątwie, która mogła zagrozić dworowi. Liczne opowieści o jego potędze nadały mu legendarny status, zarówno na dworze Heian, jak i w późniejszym folklorze.

Kariera Seimeia

Abe no Seimei był nie tylko legendarnym onmyōji, ale także niezwykle wpływowym doradcą na dworze cesarskim, gdzie jego umiejętności i wiedza nadawały mu status przewyższający najwyższych arystokratów. Jego rola na dworze cesarskim obejmowała różnorodne zadania związane z duchowością, astrologią, a także ochroną dworu przed nadprzyrodzonymi zagrożeniami. Seimei był odpowiedzialny za ustalanie kluczowych dat ceremonii, rytuałów oraz prowadzenie kalendarza, który w okresie Heian miał ogromne znaczenie dla życia politycznego i religijnego.

Jednym z najważniejszych obowiązków Abe no Seimei było pełnienie roli doradcy w kwestiach związanych z wyborem odpowiednich dat na ważne wydarzenia, takie jak koronacje, śluby, a także ważne bitwy. W tamtym czasie wierzono, że niewłaściwy wybór daty może przynieść katastrofalne skutki dla cesarza i całego królestwa. Seimei, dzięki swojej wiedzy z zakresu onmyōdō, był w stanie dokładnie interpretować ruchy ciał niebieskich oraz znaki natury, które wskazywały na korzystne lub niekorzystne momenty do podejmowania działań. Jego kalendarz był używany do określania pomyślnych dni, co miało zapewnić dworowi bezpieczeństwo i sukces w realizowanych przedsięwzięciach.

Jednym z najbardziej znanych przykładów jego umiejętności była pomoc cesarzowi Ichijō, który cierpiał na tajemniczą chorobę. Seimei, dzięki rytuałom oczyszczenia i swoim umiejętnościom duchowym, miał doprowadzić do uzdrowienia cesarza. Jego rola nie ograniczała się jedynie do leczenia chorób — Seimei często odprawiał rytuały mające na celu ochronę dworu przed duchami, klątwami i innymi nadprzyrodzonymi zagrożeniami, które były powszechnie uważane za przyczynę nieszczęść w ówczesnym społeczeństwie.

Szczególną relację Abe no Seimei utrzymywał z potężnym arystokratą Fujiwarą no Michinagą, jednym z najważniejszych polityków epoki Heian. Michinaga, który był uważany za de facto władcę Japonii w okresie swojego urzędowania, wielokrotnie korzystał z porad Seimei, zarówno w sprawach politycznych, jak i duchowych. Seimei doradzał Michinadze w trudnych sytuacjach, takich jak interpretacja złowrogich znaków czy ochrona jego rodziny przed klątwami. Relacja Seimei z Michinagą nie ograniczała się jedynie do sfery duchowej — wpływ Seimei na dwór był tak duży, że jego rady miały bezpośredni wpływ na decyzje polityczne podejmowane przez Michinagę.

Legendy o Abe no Seimeiu

Abe no Seimei to postać, której życie, choć historycznie udokumentowane, obrosło wieloma legendami, które przez stulecia ukształtowały jego mistyczny obraz. Te opowieści, przeplatające fakty z mitami, uczyniły go najsłynniejszym onmyōji w japońskim folklorze. Poniżej znajdują się niektóre z najważniejszych legend, które budują tajemniczą aurę wokół niego.

Zdolność kontrolowania shikigami

Jedną z najczęściej przywoływanych historii dotyczących Seimei jest jego wyjątkowa umiejętność kontrolowania shikigami – duchów, które mogły przybierać różne formy, od zwierząt po ludzkie postacie, służących swojemu mistrzowi. Według legend, Seimei był najsilniejszym onmyōji, który mógł przyzywać i kontrolować te duchy bez wysiłku, a jego shikigami były szczególnie potężne.

W jednej z opowieści, do Seimeia przybył stary mnich z dwójką dzieci, prosząc o naukę sztuki onmyōdō. Seimei od razu wyczuł, że dzieci nie są tym, za kogo się podają – były to shikigami, duchy przywołane przez mnicha, który próbował w ten sposób sprawdzić umiejętności wielkiego onmyōji. Bez chwili wahania, Seimei wypowiedział zaklęcie, które natychmiast ujawniło prawdziwą naturę tych istot – dzieci zamieniły się w mgliste, demoniczne postaci.

Następnie, za pomocą kilku gestów i słów, unicestwił je jednym ruchem, pokazując zarówno swoją potęgę, jak i opanowanie sztuki onmyōdō. Mnich, zszokowany szybkością reakcji Seimeia i jego potęgą, zrozumiał, że nie ma przed sobą zwykłego mistrza – Seimei stał na granicy świata ludzi i duchów, kontrolując siły, których inni tylko się lękali.

Rywalizacja z Ashiya Dōmanem

Seimei miał również słynnego rywala – Ashiya Dōmana (蘆屋道満), który również był onmyōji, choć nie tak utalentowany i też pracował w tym czasie na dworze cesarskim. Ich rywalizacja stała się częścią legend i w wielu opowieściach to Dōman próbuje przechytrzyć Seimeia, ale zawsze kończy się to porażką. W jednej z najczęściej przytaczanych historii Dōman, pełen zazdrości o talent Seimeia, wdał się w pojedynek na wróżbiarstwo. Seimei z łatwością przewidział, ile kulek kryje się w dłoni Dōmana, ośmieszając go i potwierdzając swoją wyższość.

Najbardziej dramatyczną historią dotyczącą rywalizacji Abe no Seimeia i Ashiya Dōmana jest legenda o magicznych księgach. Według niej, podczas gdy Seimei przebywał w Chinach, zgłębiając tajniki onmyōdō, Dōman podstępnie uwiódł jego żonę Rikę, aby zdobyć dostęp do jego domu. Wykorzystując moment jej nieuwagi, Dōman wykradł z domu Seimeia dwie tajemne skrzynie, które były zamknięte na magiczne pieczęcie. Z pomocą swoich umiejętności magicznych zdołał otworzyć skrzynie i odkrył w nich starożytne teksty o ogromnej mocy.

Kiedy Seimei wrócił do Japonii, Dōman postanowił go publicznie upokorzyć. Podczas uczty, zorganizowanej na cesarskim dworze, Dōman wyciągnął zdobyte księgi i chełpił się swoim zwycięstwem. Seimei, zachowując zimną krew, z pozoru przyznał się do porażki, pozwalając Dōmanowi cieszyć się chwilą triumfu. Jednak w momencie, gdy Dōman myślał, że Seimei jest pokonany, nagle wszyscy jego słudzy – którzy obsługiwali go podczas uczty – zamienili się w snopki słomy, ujawniając, że byli oni shikigami kontrolowanymi przez Seimeia.

To właśnie ten moment, gdy okazało się, że Seimei przez cały czas manipulował sytuacją, całkowicie zaskoczył Dōmana. Mimo że udało mu się wykraść księgi, Seimei pokazał, że jego prawdziwa moc leży nie tylko w posiadaniu magicznych artefaktów, ale w przewyższaniu rywala pod względem zdolności i opanowania.

Nocna parada demonów (Hyakki Yagyō)

Według innej opowieści, Abe no Seimei jako dziecko był świadkiem Hyakki Yagyō – "nocnej parady stu demonów" (piszemy o tym zjawisku więcej tu: Hyakki Yagyo). Parada ta była jednym z najstraszniejszych i najniebezpieczniejszych zjawisk w folklorze japońskim, a mówi się, że kto zobaczy demony maszerujące nocą, ten zostanie porwany lub zabity.

Młody Seimei jednak, obdarzony niezwykłymi zdolnościami, nie tylko przeżył spotkanie z paradą, ale także zdołał bezpiecznie wrócić do domu, co tylko potwierdziło jego nadprzyrodzone zdolności widzenia duchów i demonów. Przede wszystkim zaś owiane tajemnicą są rzeczy, jakie udało mu się wynieść z tego spotkania.

Legenda o kamiennych stosach Seimeia

Inna legenda o Abe no Seimeiu opowiada o jego podróży do wioski, która regularnie cierpiała z powodu niszczycielskich tsunami. Mieszkańcy wioski, zrozpaczeni i w strachu, zwrócili się do Seimeia, błagając o pomoc. Onmyōji, znany ze swojej niezwykłej mocy i umiejętności przewidywania przyszłości, odpowiedział na ich prośby. Seimei zebrał niewielkie, czerwone kamienie i rozpoczął rytuał modlitw, układając je w formie stosów na wybrzeżu. Każdy kamień miał symbolizować jedną z modlitw skierowanych do bogów, proszących o ochronę wioski przed żywiołem.

Od momentu, gdy Seimei zakończył rytuał, żadne tsunami już nigdy nie nawiedziło wioski. Ludzie wierzyli, że to moc modlitw i magiczna interwencja Seimeia zatrzymały potężne fale. Co więcej, stosy kamieni przetrwały przez setki lat i do dziś są odwiedzane przez pielgrzymów, którzy wierzą, że mają one moc ochrony przed klęskami żywiołowymi (miejsca to zwane jest Seimei-zuka - 晴明塚 - i znajduje się w Kakegawa w prefekturze Shizuoka).

Abe no Seimei w XXI wieku

Jak łatwo się domyślić Abe no Seimei to postać, która idealnie się nadaje na potrzeby współczesnej popkultury. Jego legenda żyje dalej nie tylko w tradycyjnych opowieściach, ale również w nowoczesnych mediach – od filmów, przez literaturę, aż po gry komputerowe i ma się coraz lepiej.

Film

Jednym z najbardziej znanych współczesnych przedstawień Seimei w kinie jest seria filmów „Onmyoji”, oparta na powieściach autorstwa Baku Yumemakury. W filmach z lat 2001 i 2003, Abe no Seimei, grany przez aktora Mansai Nomurę, ukazany jest jako niezwykle zręczny onmyōji, który mierzy się z siłami nadprzyrodzonymi, próbując ochronić cesarza i dwór przed złymi duchami i klątwami. Te filmy zyskały popularność nie tylko w Japonii, ale również w innych krajach Azji, przynosząc postaci Seimei rozpoznawalność na skalę międzynarodową. Ich sukces doprowadził do kontynuacji w postaci sequela, a także licznych adaptacji teatralnych i telewizyjnych.

Gry

Postać Abe no Seimei pojawia się również w licznych grach komputerowych, gdzie jego rola jako mistrza onmyōdō jest interpretowana w różnoraki sposób. Jednym z przykładów jest popularna seria gier Nioh, w której Seimei pojawia się jako postać wspomagająca głównego bohatera, oferując swoją wiedzę i magiczne umiejętności. Gra wprowadza elementy walki z nadprzyrodzonymi stworzeniami, a postać Seimei doskonale wpisuje się w ten klimat, będąc zarówno doradcą, jak i potężnym sojusznikiem w starciu z demonami.

W grach mobilnych, takich jak Onmyoji od NetEase Games, Seimei jest jednym z głównych bohaterów, a gracze mogą korzystać z jego mocy, aby kontrolować duchy i demony. Gra ta, niezwykle popularna w Azji, wprowadza świat onmyōdō do szerokiego grona odbiorców, łącząc tradycyjne japońskie wierzenia z nowoczesną formą interaktywnej rozrywki.

Seimei pojawia się także w innych grach, takich jak Fate/Grand Order, gdzie jest przedstawiony jako potężny mag i duchowy wojownik. W tym uniwersum, opartym na koncepcji przyzywania historycznych i mitycznych postaci, Seimei pełni funkcję potężnej postaci wspierającej, zdolnej do manipulowania siłami natury i okultyzmu.

Świątynia Abe no Seimei w Kyoto

Jednym z najbardziej znanych miejsc związanych z Abe no Seimei jest jego świątynia w Kyoto, poświęcona mistrzowi onmyōdō. Co ciekawe, znajduje się ona na terenie dawnej rezydencji Seimeia. Zbudowana w 1007 roku na polecenie cesarza Ichijō, świątynia od wieków przyciąga zarówno pielgrzymów, jak i tych, którzy szukają ochrony przed złymi duchami czy chorobami.

Wchodząc na teren świątyni, uwagę od razu przykuwa symbol pięcioramiennej gwiazdy – pentagramu (gobōsei symbolizuje w Japonii 5 elementów natury, jest czymś innym niż pentagram w Europie, oczywiście), który według tradycji Seimei wykorzystywał w swoich rytuałach. To nie tylko symbol ochrony, ale również potężna pieczęć magiczna, która miała odstraszać złe duchy. Świątynia jest pełna takiej symboliki – od kamieni na dziedzińcu, po zdobienia na budynkach i bramach.

Jednym z najważniejszych elementów świątyni jest Seimei Ido, studnia, która według legendy została przez Seimeia wypełniona magiczną wodą. Mówi się, że ta woda nigdy nie wysycha, a niektórzy twierdzą, że ma właściwości lecznicze. Wielu pielgrzymów czerpie z niej wodę w nadziei na ochronę przed chorobami i nieszczęściem. W świątyni znajduje się również posąg shikigami, czyli duchów, którymi według legend Seimei mógł się posługiwać, kontrolując je i wykorzystując do walki z demonami. Miejsce to pełne jest zarówno historycznego jak i duchowego znaczenia, a jego mroczna aura przyciąga tych, którzy chcą doświadczyć mistycznej strony dawnej Japonii.

Zakończenie

Życie Abe no Seimeia to splot historii i legend, w którym rzeczywistość okresu Heian przeplata się z mroczną symboliką i tajemnicami onmyōdō. Dla wielu był nie tylko doradcą cesarzy, ale także mistrzem, który potrafił zgłębiać tajniki niewidzialnych sił i wykorzystywać je na swoją korzyść. Jego rola na dworze cesarskim, w polityce, rytuałach i astrologii sprawiła, że Seimei stał się kimś więcej niż zwykłym uczonym – stał się legendą, której echo niesie się przez wieki.

Onmyōdō, którym się zajmował, nie było prostym zbiorem przesądów, lecz sztuką precyzyjnej interpretacji natury i jej cyklów, ściśle powiązaną z polityczną rzeczywistością jego czasów. Abe no Seimei nie tylko przewidywał przyszłość dla swoich mocodawców, ale poprzez swoje proroctwa – kontrolował ich, a co za tym idzie, choć pośrednio – kontrolował Japonię.

Choć może dziś jego historia wydaje się bajkowa, wpływ, jaki wywarł na kulturę, jest niepodważalny. Jako postać, która przenika japońską literaturę, teatr i gry, Abe no Seimei wciąż żyje w wyobraźni kolejnych pokoleń.

Sprawdź podobne artykuły:

Mroczna procesja Hyakki Yagyō – noc, kiedy wszystkie japońskie demony wychodzą na ulice

Kocie demony zemsty w japońskich legendach: mroczny Bakeneko

Japońskie Kitsune – demoniczne i święte lisy manipulujące życiem nieświadomych ludzi

Tenjin – dzięki swym talentom zajął wysokie stanowisko mimo, że był spoza układu. Zniszczyli go. Zemścił się zza grobu.

Autorka pierwszej powieści na świecie: poznajcie silną i upartą Murasaki Shikibu (Heian, 973 r.)

    未開    ソビエライ

  Mike Soray

   (Michał Sobieraj)

未開    ソビエライ

 Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia. Autor książki "Silne kobiety Japonii" (>>zobacz)

Osobiste motto:

"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)

Mike Soray

(aka Michał Sobieraj)

Napisz do nas...

Ciechanów, Polska

dr.imyon@gmail.com

___________________

inari.smart

Chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami czy uwagami o stronie lub apce? Zostaw nam wiadomość, odpowiemy szybko. Zależy nam na poznaniu Twojej perspektywy!