"Stań się jednością z wiecznością.

Stań się częścią swojego otoczenia.

Zdejmij swoje ubrania.

Zapomnij siebie. Kochaj się.

Autodestrukcja jest jedyną drogą do pokoju."

- Yayoi Kusama

Zatracić się w nieskończoności

W mrocznym labiryncie umysłu, gdzie strach i lęki przybierają kształt wizji, powstają jedne z najbardziej fascynujących ale i niepokojących dzieł sztuki współczesnej – dziełą japońskiej artystki Yayoi Kusamy. Przekształciła ona swoje psychiczne cierpienia w niepokojące, lecz hipnotyzujące dzieła i zdobyła międzynarodowe uznanie za swoją wyjątkową twórczość. Jej prace, przepełnione obsesyjnymi motywami kropek i nieskończoności, nie są jedynie estetycznymi manifestacjami, lecz przede wszystkim wewnętrznymi zmaganiami z chorobą psychiczną, która towarzyszyła jej od dzieciństwa.

Jednym z najbardziej intrygujących dzieł Kusamy jest instalacja "Infinity Mirror Room – Phalli’s Field" (1965), prezentowana m.in. w Hirshhorn Museum w Waszyngtonie. To labirynt luster wypełniony setkami wypchanych, pokrytych kropkami fallusów, który stanowi wyraz głębokich obaw przed seksualnością. Yayoi Kusama, jako dziecko, była zmuszona przez matkę do szpiegowania swojego ojca podczas jego spotkań z kochankami. To traumatyczne doświadczenie zasiało w niej głęboki wstręt do seksualności, co w znacznym stopniu wpłynęło na jej twórczość.

Prace Kusamy są manifestacją jej lęków – obaw przed samounicestwieniem i zatraceniem się w nieskończoności. Przechadzając się po tym pokoju, widzowie nie tylko zanurzają się w surrealistycznej przestrzeni, ale także stają się częścią jej koszmaru, doświadczając jej wewnętrznych konfliktów i obaw.

Yayoi Kusama, mimo swoich zmagań z chorobą psychiczną, przekształciła te niepokojące doświadczenia w moc, która napędzała jej twórczość. Jej sztuka, zarówno fascynująca, jak i niepokojąca, jest świadectwem siły ludzkiego ducha i zdolności do przekraczania granic umysłu. Kusama nie tylko stworzyła własny, unikalny świat pełen kropek i nieskończoności, ale także stała się ikoną współczesnej sztuki, której prace inspirują i prowokują widzów na całym świecie. To właśnie te elementy sprawiają, że jej twórczość jest tak niezwykle fascynująca i wciąż przyciąga rzesze odwiedzających do muzeów i galerii na całym globie.

Sprawdźmy kim jest i jak przeszła przez życie pełne cierpienia i walki z chorobą psychiczną, aby stanąć na samym szczycie sławy współczesnej sztuki. A przy tym poznajmy, jak przenosi widza do wewnętrznego świata jej koszmarów i lęków.

Sztuka Yayoi Kusamy na piedestale współczesnej sztuki

Yayoi Kusama zdobyła międzynarodowe uznanie za swoje szczególne podejście do sztuki, które łączy w sobie elementy surrealizmu, pop-artu i minimalizmu. Jej wystawy odbyły się w najbardziej prestiżowych galeriach i muzeach na całym świecie, takich jak Tate Modern w Londynie, Hirshhorn Museum w Waszyngtonie czy Muzeum Sztuki Współczesnej w Tokyo. Kusama, jako jedna z najbardziej wpływowych współczesnych artystek, zyskała miano królowej kropek, co widać w jej charakterystycznym stylu, pełnym powtarzających się motywów kropek i sieci.

Popularność jej prac, zwłaszcza instalacji typu Infinity Mirror Rooms, znacząco wzrosła w ostatnich dekadach, przyciągając miliony odwiedzających na całym świecie. Te instalacje, które tworzą iluzję nieskończoności dzięki użyciu luster i świateł, stały się ikonami współczesnej sztuki, oferując widzom immersyjne doświadczenie, które jednocześnie fascynuje i niepokoi. Kusama zdobyła liczne nagrody i wyróżnienia, a jej prace znajdują się w kolekcjach najważniejszych instytucji muzealnych, co potwierdza jej znaczenie i trwały wpływ na świat sztuki współczesnej.

Wczesne życie i początki twórczości (1929-1956)

Yayoi Kusama urodziła się w 1929 roku w Matsumoto, w górzystym regionie Japonii, w rodzinie zajmującej się uprawą nasion roślin. Jej dzieciństwo było naznaczone trudnymi doświadczeniami. Już jako dziecko, Kusama doświadczała halucynacji, które rozpoczęły się, gdy miała zaledwie 10 lat. Te wizje, często obejmujące pola kropek i kwiaty przemawiające do niej, były zarówno fascynujące, jak i przerażające, jak później opowiadała artystka. Jej matka, nie popierająca artystycznych ambicji córki, często karała ją za poświęcanie czasu sztuce, co dodatkowo pogłębiało jej psychiczne napięcia.

W czasie II wojny światowej, młoda Kusama została zmuszona do pracy w fabryce produkującej spadochrony dla armii japońskiej. Te traumatyczne doświadczenia, w połączeniu z bombardowaniem kraju przez siły alianckie, miały głęboki wpływ na jej psychikę, wzmacniając lęki i poczucie zagrożenia. Jej twórczość zaczęła wtedy nabierać kształtu, odzwierciedlając mroczne aspekty jej przeżyć.

Jednym z wczesnych i najbardziej znaczących dzieł Kusamy jest "Nagromadzenie zwłok (Więzień otoczony zasłoną depersonalizacji)" ("Accumulation of the Corpses (Prisoner Surrounded by the Curtain of Depersonalization)") z roku 1950. Obraz ten, pełen mrocznych, wyrazistych form, przypomina krąg piekielny, gdzie zniszczone drzewa symbolizują utratę życia i nadziei. Praca ta, jak wiele innych z tego okresu, ukazuje głębokie psychiczne cierpienia Kusamy, które stały się nieodłączną częścią jej artystycznego wyrazu. Kusama wykorzystywała sztukę jako sposób na zrozumienie i przetworzenie swoich traum, tworząc dzieła, które były jednocześnie osobistymi wyznaniami i uniwersalnymi refleksjami na temat ludzkiej kondycji.

Lata w Nowym Jorku i rozwój kariery (1957-1973)

W 1957 roku, z determinacją, by rozwijać swoją karierę artystyczną, Yayoi Kusama opuściła Japonię i wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Początkowo osiedliła się w Seattle, ale szybko zrozumiała, że aby osiągnąć pełen potencjał artystyczny, musi przenieść się do Nowego Jorku, epicentrum nowoczesnej sztuki. W Nowym Jorku Kusama nawiązała kontakt z wieloma wpływowymi artystami i krytykami, w tym z Georgią O'Keeffe, której doradztwo okazało się kluczowe w jej pierwszych krokach na nowojorskiej scenie artystycznej.

W Nowym Jorku Kusama rozwijała swoje wyjątkowe podejście do sztuki, które szybko przyciągnęło uwagę. W 1959 roku stworzyła swoją słynną serię obrazów "Infinity Net", które charakteryzują się monochromatycznymi, organicznymi wzorami przypominającymi sieci. Te prace, często o imponujących rozmiarach, jak 10-metrowe płótno, stały się symbolem jej twórczości, łącząc estetykę wschodnią z wpływami zachodniego ekspresjonizmu abstrakcyjnego.

W 1965 roku Kusama zaprezentowała jedno z najbardziej znanych dzieł – "Infinity Mirror Room – Phalli’s Field". Ta instalacja, składająca się z lustrzanych ścian i podłogi wypełnionej setkami wypchanych, pokrytych kropkami fallusów, była wyrazem jej głębokiej fobii przed seksualnością i lękiem przed samounicestwieniem poprzez zagubienie się w nieskończoności. Instalacja ta stała się ikoniczna, zarówno ze względu na swoje estetyczne walory, jak i intensywną osobistą symbolikę.

Podczas pobytu w Nowym Jorku Kusama zmagała się z poważnymi problemami psychicznymi, w tym halucynacjami i depresją. Jej sztuka stała się formą terapii, sposobem na zrozumienie i przetworzenie wewnętrznych zmagań. Prace Kusamy często odzwierciedlają jej obsesyjne myśli i lęki, przekształcając je w hipnotyzujące i głęboko osobiste dzieła sztuki. Przez całe życie artystka otwarcie mówiła o swojej chorobie, co uczyniło jej twórczość jeszcze bardziej autentyczną i poruszającą. Kusama nie tylko znalazła sposób na wyrażenie siebie, ale także nawiązanie głębokiego dialogu z widzami na temat psychicznego zdrowia i sztuki jako narzędzia leczenia.

Powrót do Japonii i kontynuacja twórczości (1973-obecnie)

W 1973 roku Yayoi Kusama wróciła do Japonii, gdzie z powodu narastających problemów zdrowotnych i psychicznych zdecydowała się zamieszkać w szpitalu psychiatrycznym w Tokyo. Pomimo trudności zdrowotnych, Kusama nie zaprzestała tworzenia. Jej pobyt w szpitalu stał się punktem wyjścia do dalszej twórczości, gdzie nadal pracowała codziennie w pobliskim studio. Artystka często mówiła o tym, jak sztuka była dla niej formą terapii i sposobem na radzenie sobie z wewnętrznymi demonami.

W latach 80. i 90. Kusama kontynuowała eksperymentowanie z formą i materiałami. Jednym z najważniejszych dzieł tego okresu jest instalacja "Mirror Room (Pumpkin)" z 1991 roku, która była prezentowana na Biennale w Wenecji w 1993 roku. Instalacja ta, składająca się z pomarańczowych dyń pokrytych charakterystycznymi kropkami, stała się symbolem jej późniejszej twórczości i przyczyniła się do dalszego wzrostu jej międzynarodowego uznania. Dynie stały się jednym z najważniejszych motywów w jej sztuce, symbolizując zarówno dzieciństwo, jak i obawy związane z nieuchronnym upływem czasu.

W ostatnich dekadach Kusama stała się nie tylko uznaną artystką, ale także ikoną popkultury. Jej współpraca z luksusowymi markami, takimi jak Louis Vuitton, przyniosła jej jeszcze większą popularność. Kolekcje mody inspirowane jej charakterystycznym stylem kropek i jaskrawych kolorów zyskały uznanie na całym świecie. Kusama nadal aktywnie uczestniczy w świecie sztuki, organizując wystawy, które przyciągają miliony odwiedzających. Jej prace, w tym instalacje Infinity Mirror Rooms, są stale prezentowane w największych muzeach i galeriach, potwierdzając jej status jednej z najważniejszych postaci współczesnej sztuki.

Kropki i nieskończoność

Kropki i nieskończoność to dwa kluczowe motywy w twórczości Yayoi Kusamy, które są głęboko zakorzenione w jej osobistych doświadczeniach i psychologicznych przeżyciach. Kusama sama opisała kropki jako symbol słońca, energii życia, ale także księżyca, który jest spokojny i refleksyjny. W jej sztuce kropki stają się nie tylko elementem wizualnym, ale również metaforą nieskończoności i jej prób zrozumienia miejsca jednostki w kosmosie.

Kropki w twórczości Kusamy często symbolizują jej zmagania z poczuciem depersonalizacji i lękiem przed samounicestwieniem. W dzieciństwie, doświadczając halucynacji, Kusama widziała otaczające ją wzory i kształty, które zdawały się ją pochłaniać i rozpuszczać w nieskończonej przestrzeni. To doświadczenie przeniosła do swojej sztuki, tworząc prace, w których kropki rozszerzają się na nieskończoność, jak w przypadku jej słynnych "Infinity Mirror Rooms". Te instalacje pozwalają widzowi zanurzyć się w iluzji nieskończonej przestrzeni, gdzie własne odbicie powtarza się w lustrzanych ścianach, tworząc poczucie nieskończoności.

Filozofia Kusamy skupia się na idei samounicestwienia i jednoczesnego zjednoczenia ze wszechświatem. Artystka uważa, że poprzez sztukę może przekraczać granice własnego ego i doświadczać jedności z kosmosem. Jej prace są próbą uchwycenia nieskończonej natury wszechświata i ulotności życia. Poprzez tworzenie powtarzających się motywów i form, Kusama wyraża swoją obsesję na punkcie nieskończoności, ale także poszukiwania prawdy i zrozumienia miejsca człowieka w ogromnym, niezmierzonym wszechświecie.

Dla Kusamy, sztuka jest formą terapii i sposobem na przekształcenie wewnętrznych lęków w coś pięknego i pełnego sensu. Jej prace, mimo że często poruszają trudne tematy, takie jak strach, samotność i obawa przed zniknięciem, niosą ze sobą przesłanie nadziei i transcendencji. Kusama pokazuje, że mimo chaosu i bólu, jakie mogą towarzyszyć życiu, możliwe jest znalezienie piękna i harmonii poprzez sztukę. Jej dzieła są przypomnieniem, że każdy z nas jest tylko małym punktem w nieskończonej przestrzeni, ale jednocześnie każdy z tych punktów ma swoje miejsce i znaczenie w wielkim obrazie wszechświata.

“Nieskończoność mnie pochłania”

Yayoi Kusama wielokrotnie mówiła o swoim lęku przed zniknięciem w nieskończoności, co stanowiło centralny motyw jej życia i twórczości. Artystka opisywała to uczucie jako "samounicestwienie" – stan, w którym jednostka traci swoją tożsamość i stapia się z nieskończonym wszechświatem. Ten lęk przed utratą siebie i rozpuszczeniem się w ogromie kosmosu objawiał się w jej sztuce i codziennym życiu, a także w jej doświadczeniach z halucynacjami i napadami lęku.

Kusama doświadczyła tego uczucia po raz pierwszy jako dziecko, kiedy zaczęła mieć halucynacje. Widziała otaczające ją wzory, kształty i kolory, które zdawały się ją pochłaniać. Opisywała, jak wzory na obrusie nagle rozprzestrzeniały się na ściany, sufit i podłogę, a potem na jej ciało, prowadząc do poczucia, że jest "unicestwiana" przez otaczający ją świat. To doświadczenie stało się fundamentem jej filozofii artystycznej i głównym motywem w jej pracach.

W sztuce Kusamy lęk przed zniknięciem w nieskończoności manifestuje się poprzez powtarzające się motywy kropek i lustrzanych odbić, które tworzą iluzję nieskończoności. To zderzenie nieskończoności z jednostkowym doświadczeniem człowieka symbolizuje jej wewnętrzny konflikt – pragnienie jedności z kosmosem i jednoczesny strach przed utratą siebie.

Kusama opisuje swoje prace jako próbę "odwrotności samounicestwienia", gdzie sztuka staje się narzędziem do kontrolowania i zrozumienia tego lęku. W swoich licznych wypowiedziach artystka podkreślała, że jej prace są próbą uchwycenia nieskończoności i oswojenia się z nią, aby przekształcić strach w coś zrozumiałego i pięknego. Dla Kusamy sztuka była sposobem na zintegrowanie tych doświadczeń z jej życiem i świadomością, pozwalając jej na zachowanie tożsamości w obliczu przytłaczającej nieskończoności.

Artystka często odnosiła się do nieskończoności jako do "absolutnej przestrzeni", w której czas i materia stają się nieistotne. Jej prace, pełne powtarzających się motywów, są próbą zrozumienia i pogodzenia się z tą rzeczywistością. Kusama uważała, że sztuka pozwala na wyrażenie najgłębszych lęków i przekształcenie ich w coś, co można zrozumieć i zaakceptować. W ten sposób jej prace nie tylko odzwierciedlają jej własne doświadczenia, ale także zapraszają widzów do introspekcji i refleksji nad ich własnym miejscem w nieskończonym wszechświecie.

Depersonalizacja

Yayoi Kusama, zmagała się z depersonalizacją, co w znacznym stopniu wpłynęło na jej twórczość. Depersonalizacja, uczucie oderwania od własnej tożsamości i rzeczywistości, była dla niej zarówno przekleństwem, jak i źródłem inspiracji. Kusama często opisywała, jak w dzieciństwie doświadczała halucynacji, podczas których traciła poczucie własnego istnienia. Te wizje, w których otaczające ją przedmioty i przestrzenie zdawały się rozszerzać, obezwładniać ją i pochłaniać, były momentami, w których czuła się całkowicie pozbawiona swojej tożsamości.

Jednym z najbardziej sugestywnych przykładów tej tematyki jest instalacja "Infinity Mirror Room – The Souls of Millions of Light Years Away" (2013). W tym dziele Kusama stworzyła zamkniętą przestrzeń, w której lustra odbijają nieskończone światełka, tworząc iluzję niekończącej się przestrzeni. Widz, wchodząc do pokoju, doświadcza uczucia zanurzenia się w nieskończoności, gdzie jego własna postać zdaje się zanikać w nieskończonej ilości odbić. Jest to niemal metafizyczne doświadczenie, w którym jednostka staje się częścią większej, niepoznawalnej całości.

Filozoficznie, dzieła Kusamy ukazują paradoksalny aspekt depersonalizacji: lęk przed utratą jaźni i jednocześnie fascynację możliwością transcendencji. W obliczu nieskończoności, jaźń traci swoje wyraźne kontury, co może być przerażające, ale jednocześnie oferuje poczucie jedności z kosmosem. Kusama, mimo swoich osobistych lęków, poszukiwała w sztuce sposobu na zrozumienie i oswojenie tych doświadczeń, tworząc prace, które zapraszają widza do introspekcji i refleksji nad własnym miejscem we wszechświecie.

Lęk, trauma i seksualność

„Zaczęłam tworzyć penisy, aby wyleczyć się z uczucia wstrętu do seksu. Powtarzając te obiekty raz za razem, był to mój sposób na pokonanie strachu. Była to rodzaj autoterapii, której nadałam nazwę ‘sztuka psychosomatyczna’.”

「私は性行為への嫌悪感を癒すためにペニスを作り始めました。

それを繰り返し作ることで、恐怖を克服する方法でした。

それは私が『心身症の芸術』と名付けた自己治療の一種でした。」

— Yayoi Kusama

Yayoi Kusama, jako dziecko, była zmuszona przez matkę do szpiegowania swojego ojca podczas jego spotkań z kochankami. To traumatyczne doświadczenie zasiało w niej głęboki wstręt do seksualności, co w znacznym stopniu wpłynęło na jej twórczość. Kusama identyfikuje się jako osoba aseksualna, choć jej prace często eksplorują falliczne formy i seksualność, zestawiając je z elementami humoru.

W "Phalli’s Field" Kusama stworzyła przestrzeń pełną miękkich rzeźb przypominających fallusy, pokrytych charakterystycznymi dla niej kropkami. Ta instalacja, będąca częścią jej serii "Infinity Mirror Room", wprowadza widza w surrealistyczny, niemal klaustrofobiczny świat, gdzie falliczne formy zdają się rozciągać w nieskończoność. Poprzez powtarzalność tych kształtów, Kusama nie tylko ironizuje, ale także oswaja swoje lęki związane z seksualnością.

Dzieła Kusamy z tej serii są przykładem jej podejścia do sztuki jako formy terapii, którą sama nazwała „sztuką psychosomatyczną”. W jej twórczości seksualność jest przedstawiana jako coś zarazem groteskowego i absurdalnego, co ilustruje jej ambiwalentny stosunek do tej sfery życia.

Kusama poprzez swoją sztukę zmusza widza do refleksji nad własnymi lękami i obsesjami, jednocześnie oferując przestrzeń do ich oswajania i zrozumienia. W ten sposób jej dzieła stają się nie tylko wyrazem osobistych zmagań, ale także uniwersalnym komentarzem na temat ludzkiej psychiki i skomplikowanych relacji z własnym ciałem i seksualnością.

Dziedzictwo

Yayoi Kusama pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w świecie sztuki współczesnej. Jej innowacyjne podejście do formy, przestrzeni i motywów osobistych uczyniło ją pionierką w wielu dziedzinach sztuki, od malarstwa i rzeźby po instalacje i performans. Kusama wywarła ogromny wpływ na kolejne pokolenia artystów, inspirując ich do eksplorowania granic własnej wyobraźni i przekształcania osobistych doświadczeń w dzieła sztuki. Jej prace są często analizowane w kontekście współczesnym jako wyraz walki z chorobą psychiczną, ale również jako afirmacja życia i kreatywności.

Kusama jest uznawana za ikonę sztuki nie tylko ze względu na swoje artystyczne osiągnięcia, ale także jako symbol siły i wytrwałości. Jej życie i twórczość stanowią inspirację dla artystów na całym świecie, pokazując, jak można przekuć osobiste cierpienie w sztukę o uniwersalnym przekazie.

Sprawdź podobne artykuły:

Wyspa sztuki Naoshima – lekcja, jak nieciekawą poprzemysłową wioskę zmienić w zapierający dech ewenement na skalę światową

Ile japońskości naprawdę zniesiesz? Przetestuj swoje zdrowie psychiczne na Nico Nico Douga

Hokusai: Mistrz, który szukając perfekcji ukoił ból życiowych tragedii

Galeria - 10 arcydzieł Katsushika Hokusai (#1)

The Boredoms: od punkowych podziemi Osaki do spektakularnej symfonii chaosu

    未開    ソビエライ

  Mike Soray

   (Michał Sobieraj)

未開    ソビエライ

 Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia. Autor książki "Silne kobiety Japonii" (>>zobacz)

Osobiste motto:

"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)

Mike Soray

(aka Michał Sobieraj)

Napisz do nas...

Ciechanów, Polska

dr.imyon@gmail.com

___________________

inari.smart

Chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami czy uwagami o stronie lub apce? Zostaw nam wiadomość, odpowiemy szybko. Zależy nam na poznaniu Twojej perspektywy!