Tom i Jerry czy Son Goku

Zapewne pamiętacie, jak w dzieciństwie (czy dorosłości) spędzaliście czas na oglądaniu kreskówek i anime. Tom i Jerry czy Dragon Ball to zaledwie dwa przykłady z niezliczonej ilości różnych produkcji, które dostarczały nam rozrywki. Dwie z tych form - anime i kreskówki - są ze sobą czasem mylone, zwłaszcza wśród ludzi, którzy na codzień nie mają wiele wspólnego ze współczesną popkulturą - anime jest często traktowane jako po prostu kolejna forma kreskówki. Ale jak jest naprawdę? Czym różni się anime od kreskówek?

Niewątpliwie Czytelnicy ikigai-manga-dive wiedzą, że anime i kreskówki to dwa różne światy i znają ich różnice. Dlaczego jednak czasem, gdy ktoś mniej zorientowany w temacie pyta nas o te różnice, albo po prostu miesza jedno z drugim, wyjaśnienie tej odmienności nie zawsze przychodzi tak łatwo, jak to być powinno? Każdy czuje różnice, ale czy zawsze umiemy wyjasnić te różnice ad verbum? Aby tak właśnie było - w poniższym artykule uporządkujemy sobie główne, najbardziej podstawowe różnice między japońskim anime, a zachodnimi (i nie tylko) kreskówkami.

Dla rozgrzewki - różnice w technice i stylu rysowania są widoczne na pierwszy rzut oka, więc zacznijmy od obrazków. Oto, jak by wyglądał Scooby Doo, gdyby był rysowany w stylu anime. I z drugiej strony - jak mogło by wyglądać Attack on Titan, gdyby było amerykańską kreskówką (wiem, trochę przewrotnie zaczynamy). ↓↓↓

Różnice w pochodzeniu

Anime jest zdecydowanie zjawiskiem, które ma swoje korzenie w Japonii. Jest to forma animacji, która wyewoluowała z japońskiej sztuki, kultury i społeczeństwa. O ile pierwsze filmy anime zostały stworzone na początku XX wieku, o tyle dopiero po II wojnie światowej anime zaczęło zyskiwać na popularności, kiedy to Japończycy zaczęli eksperymentować z nowymi stylami i technikami animacji. Anime, jako produkt kultury japońskiej, odzwierciedla wiele aspektów społeczeństwa, historii i wartości Japonii. Niezależnie od gatunku, od romantycznych komedii po science fiction, anime często zawiera odniesienia do japońskich tradycji, obyczajów, miejsc i wydarzeń.

Z drugiej strony, kreskówki pochodzą głównie ze Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej. Pierwsze kreskówki, takie jak "Fantasmagorie" Emile'a Cohla z 1908 roku, były eksperymentalnymi formami sztuki, ale popularność kreskówek eksplodowała w latach 20. i 30. XX wieku, kiedy studia filmowe takie jak Warner Bros i Disney zaczęły tworzyć krótkie filmy animowane. Kreskówki były głównie tworzone dla rozrywki, a nie jako forma sztuki, i skupiały się na humorystycznych sytuacjach i postaciach. Kreskówki, podobnie jak anime, mogą odzwierciedlać aspekty kultury, z której pochodzą, ale są zazwyczaj mniej związane z konkretnym miejscem czy kulturą niż anime.

Choć kreskówki początkowo pochodziły głównie ze Stanów Zjednoczonych, z czasem stały się one popularnym medium na całym świecie. Dziś kreskówki są produkowane w wielu krajach (zaryzykowałbym stwierdzenie - prawie wszystkich). Każdy z krajów-producentów wnosi do tego medium swoje unikalne perspektywy i style, co wpływa na różnorodność gatunku.

Różnice w pochodzeniu anime i kreskówek mają istotne znaczenie dla ich różnic w stylu, treści i odbiorze. Anime jest ściśle związane z kulturą japońską, co wpływa na jego unikalny styl i tematykę. Z kolei kreskówki, mimo że początkowo były amerykańskim zjawiskiem, stały się medium globalnym, dostosowującym się do różnych kultur i publiczności. Każde z tych mediów ma swoją unikalną historię i wpływ na popkulturę, i oba wniosły ważny wkład w rozwój animacji jako formy sztuki.

Różnice w terminologii

Termin "anime" jest bardzo interesujący, jeśli chodzi o jego pochodzenie i zastosowanie. Choć niektórzy twierdzą, że wywodzi się on z francuskiego terminu "dessin animé", oznaczającego "rysowany film", jest to wciąż temat debaty. Istnieje alternatywna teoria, która mówi, że słowo "anime" to skrót od angielskiego słowa "animation". W Japonii słowo "anime" jest używane do opisania wszystkich rodzajów animacji, niezależnie od kraju pochodzenia. W kontekście zachodnim, jednak, "anime" jest używane do określenia animacji pochodzącej z Japonii, lub tych, które mają wyraźne cechy japońskiego stylu, wywodzi się od mangi, która to z kolei wywodzi się od tradycyjnych drzeworytów ukiyo-e z okresu Edo.

Z drugiej strony, termin "cartoon" (ang. "kreskówka") ma swoje korzenie w świecie sztuki. Wywodzi się od włoskiego słowa "cartone", co dosłownie oznacza "duży papier". Początkowo, termin ten był używany do określenia dużych, pełnowymiarowych rysunków, które artyści tworzyli jako modele lub szkice do swoich malarskich projektów. Słowo "cartoon" po raz pierwszy zostało użyte w angielskim języku w XVII wieku i oznaczało dosłownie "szkic" lub "rysunek".

W XIX wieku, kiedy prasa zaczęła publikować humorystyczne ilustracje i rysunki, termin "kreskówka" zaczął być używany do opisania tych obrazków. W końcu, wraz z rozwojem kinematografii i animacji, termin ten zaczął być używany do opisania filmów animowanych. W kontekście zachodnim, "kreskówka" odnosi się teraz do animowanych seriali telewizyjnych lub filmów, niezależnie od kraju pochodzenia.

Mimo że oba terminy, "anime" i "kreskówka", są teraz używane do opisania animowanych filmów czy seriali, ich pochodzenie i zastosowanie różnią się. Termin "anime" jest ściśle powiązany z Japonią i japońską kulturą, podczas gdy "kreskówka" ma korzenie w sztuce europejskiej i została zglobalizowana. Jest to najbardziej podstawowa różnica między tymi dwoma gatunkami animowanych filmów.

Różne grupy odbiorców

Anime i kreskówki są tworzone z myślą o różnych grupach odbiorców. Większość kreskówek powstaje z myślą o młodszych widzach. Przykładowo, popularna seria kreskówek "Sponge Bob Kanciastoporty" skierowana jest przede wszystkim do dzieci, choć dorosłym też dostarcza zabawnych momentów. Dzieci są odbiorcami większości kreskówek, a tematyka tych produkcji jest zazwyczaj lekka i zabawna.

Z drugiej strony, anime jest tworzone z myślą o różnych grupach wiekowych, od dzieci do dorosłych. Anime ma bardziej stargetowaną publiczność - dany utwór specjalizuje się w określonej grupie widzów. Przykładowo, seria "Pokemon" skierowana jest do młodszych widzów, podczas gdy anime takie jak "Death Note" lub "Attack on Titan" są zdecydowanie przeznaczone dla starszych odbiorców, ze względu na swoje mroczne tematy i bardziej skomplikowane dylematy moralne.

Anime, jako medium, jest niezwykle zróżnicowane, pokazując wielką różnorodność tematów i gatunków. Swoje korzenie ma w tradycji japońskiej sztuki komiksowej, znanej jako manga, która obejmuje szeroki zakres tematów i jest tworzona dla całego spektrum wiekowego odbiorców. W rezultacie, anime jest medium, które ma potencjał do badania skomplikowanych i wielowymiarowych tematów na głębokim poziomie, co jest rzadkością w świecie zachodnich kreskówek.

Przyjrzyjmy się na przykład gatunkowi mahō shōjo, który jest dobrze reprezentowany przez takie anime jak "Sailor Moon". Gatunek ten koncentruje się na młodych dziewczętach, które nabywają moce, aby walczyć ze złą siłą. Te anime często koncentrują się na tematach takich jak przyjaźń, miłość, dojrzewanie i poświęcenie. W przeciwieństwie do typowych kreskówek, które mogą unikać tych nieco poważniejszych tematów, anime mahō shōjo pozwala młodym dziewczętom identyfikować się z bohaterkami, które przeżywają podobne problemy i stawiają czoła wyzwaniom.

Możemy jednak iść jeszcze dalej, jeśli chodzi o powagę tematyki. "Ghost in the Shell" to kolejny przykład na to, jak złożone mogą być tematy w anime. Ten cyberpunkowy thriller science fiction bada kwestie związane z technologią, sztuczną inteligencją i pytaniem o to, co oznacza bycie człowiekiem. Jest to typ tematów, które są rzadko poruszane w typowych kreskówkach, które zwykle skupiają się na lżejszych tematach i bardziej komediowych scenariuszach.

Anime pokazuje również, jak różne mogą być gatunki i tematy. Przykładem może być gatunek "isekai", który skupia się na postaciach przenoszonych do innych, zazwyczaj fantastycznych światów, zorganizowanych odmiennie do naszego. Ten gatunek pozwala na eksplorację bardzo różnorodnych tematów, od życia codziennego w nowym świecie, przez walki i strategię, po relacje między postaciami. Może to często przypominać powieści Phillipa K. Dicka.

Anime może również poruszać trudne tematy społeczne i moralne. Na przykład, "Death Note" jest thrillerem psychologicznym, który bada moralność, sprawiedliwość i konsekwencje posiadania mocy decydowania o życiu i śmierci innych. Tego typu złożone, filozoficzne tematy są rzadko poruszane w typowych kreskówkach.

Różnice w stylu wizualnym

Kiedy mówimy o wyglądzie, trudno nie zauważyć fundamentalnych różnic w stylu wizualnym między anime a kreskówkami. Anime, ze swoją charakterystyczną precyzją i szczegółowością, skupia się na realistycznym odwzorowaniu elementów takich jak twarze postaci, proporcje ciała, a nawet ubrania. Przykładowo, popularne serie anime jak "Naruto" czy "Atak Tytanów" prezentują postaci o wyraźnie zarysowanych rysach twarzy, skomplikowanych ubraniach i precyzyjnie odwzorowanej sylwetce. W przeciwieństwie do nich, kreskówki zachodnie, takie jak "Kacze opowieści" czy "Smerfy", mają zdecydowanie bardziej uproszczony styl, skupiający się na jasnych kolorach i prostych kształtach.

Jednym z najbardziej charakterystycznych aspektów anime jest dbałość o detale. Twórcy anime często wkładają dużo wysiłku w kreowanie tła i scenerii, dając im głębię i szczegółowość, które są rzadko spotykane w kreskówkach. Biorąc za przykład takie anime jak "Spirited Away" czy "Kimetsu no Yaiba", możemy dostrzec niezwykłą dbałość o szczegóły, zarówno w tle, jak i w postaciach. Zerknij na poniższe obrazki. Prawda, że oczywiste jest, które jet z kreskówki, a które z anime?

Anime posiada także unikalny styl, który od razu odróżnia je od kreskówek. Typowym przykładem są duże, wyraziste oczy postaci, które stały się jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów anime. Ten styl został zapoczątkowany przez Osamu Tezukę, twórcę "Astro Boya", który zainspirowany był, o ironio losu, amerykańskimi kreskówkami jak "Bambi".

Humor i moralność w kreskówkach

Z drugiej strony, kreskówki zazwyczaj koncentrują się na humorze. Ich celem jest dostarczenie widzom lekkiej rozrywki. Kreskówki takie jak "Sponge Bob Kanciastoporty" czy "Looney Tunes" są znane z absurdalnego humoru i nonszalanckiego podejścia do rzeczywistości, które mają na celu rozbawić widza.

Co więcej, wiele kreskówek zawiera również moralne lekcje dla młodych widzów. Przykładowo, "Kraina Lodu" z Disneya nie tylko dostarcza humoru i zabawy, ale także przekazuje ważne lekcje o akceptacji siebie, miłości rodzeństwa i pokonywaniu trudności.

Różnice w stylach rysowania twarzy

Po pierwsze, cechy twarzy postaci w anime są zazwyczaj znacznie bardziej złożone i zróżnicowane niż w kreskówkach. Ta różnorodność pozwala na szerszy zakres wyrazu emocjonalnego i rozwój postaci. Choć anime wykorzystuje niektóre przerysowane cechy twarzy - zwłaszcza oczy - to także wprowadza poziom szczegółowości, który może nadać postaciom bardziej realistyczny lub skomplikowany wygląd. Z drugiej strony, twarze w kreskówkach są zazwyczaj prostsze i bardziej stylizowane, wykorzystują przerysowane cechy i wyrazy twarzy dla efektu komediowego. Może to prowadzić do mniejszego zróżnicowania postaci, ponieważ kreskówki często polegają na rozpoznawalnych, powtarzających się projektach postaci.

Po drugie, anime często stosuje subtelniejsze zmiany wyrazu twarzy w porównaniu do kreskówek. Takie podejście może oferować bardziej subtelne przedstawienie emocji i myśli postaci, umożliwiając głębsze zbadanie charakteru. Szerokie, bardzo wyraziste oczy w anime, na przykład, nie są tylko wyborem stylistycznym, ale również funkcjonalnym, który pozwala publiczności łatwiej zrozumieć emocjonalny stan postaci. W przeciwieństwie do tego, kreskówki często używają bardziej przerysowanych, przesadzonych wyrazów twarzy, które mogą być doskonałe do komedii i natychmiastowej rozpoznawalności, ale brakuje im subtelności.

Po trzecie, projekt rysów twarzy w anime często odzwierciedla osobowość postaci lub jej rolę w historii. Złoczyńcy mogą mieć ostre, kanciaste rysy, podczas gdy bohaterowie mogą mieć bardziej miękkie, zaokrąglone twarze. Dotyczy to również oczu postaci, fryzur i innych cech, które mogą przekazywać ważne informacje o postaci. Tymczasem kreskówki często używają powtarzających się projektów postaci, z podobnymi kształtami twarzy i cechami pojawiającymi się u różnych postaci i w różnych seriach.

Anime w statystykach

Według różnych badań i ankiet, fandom anime jest dość zróżnicowany pod względem wieku. Choć jest popularne wśród młodszych widzów, istnieje również znaczna liczba dorosłych fanów anime. Według ankiety z 2022 roku (USA), około 40% fanów anime było w wieku 18-24 lat, a 25-34 lat - 30%, i, co znamienne, 15% w wieku 35-44 lat. Z drugiej strony, kreskówki tradycyjnie są skierowane do młodszego widza, chociaż na pewno są też i takie, które przeznaczono dla dorosłych widzów.

Pod względem geograficznej popularności, anime jest dużym graczem. Jest oczywiście ogromnie popularne w swoim kraju macierzystym - Japonii, ale ma również znaczną bazę fanów w Stanach Zjednoczonych, gdzie stanowi istotny segment rynku animacji. Inne kraje charakteryzujące się wyższym zainteresowaniem anime to Filipiny, Korea Południowa i części Europy, takie jak Francja i Niemcy.

Według ankiety z 2022 roku, około 60% amerykańskich fanów animacji regularnie oglądało anime, co wskazuje na jego status głównego nurtu. Kreskówki z kolei bywają bardziej lub mniej popularne od anime w zależności od kraju, ale stałą jest tu wiek - wraz ze wzrostem wieku odbiorcy, jego zainteresowanie kreskówkami maleje, podczas gdy w przypadku anime tak wcale się nie dzieje. Najlepiej obrazuje to ankieta w Stanach, gdzie 25% (młodszej) generacji Z deklaruje zainteresowanie anime, podczas, gdy taką samą deklarację składa aż 42% (starszej) generacji Y (milenialsi).

Konwencje anime przyciągają również szerokie rzesze fanów, zarówno w Japonii, jak i na świecie. Wydarzenia takie jak Anime Expo w Los Angeles i Japan Expo w Paryżu przyciągają setki tysięcy uczestników każdego roku. Kontrastuje to z bardziej ogólnymi konwencjami animacji lub komiksów, gdzie kreskówki są tylko częścią szerszej oferty treści (przoduje tu z pewnością Disney i Marvel).

Streaming online odegrał kluczową rolę w rozprzestrzenianiu anime poza Japonią. Platformy takie jak Crunchyroll i Funimation mają miliony subskrybentów, co pokazuje silne zapotrzebowanie na treści anime. Najważniejsze kraje na tych platformach to nie tylko Japonia i USA, ale również Brazylia, Wielka Brytania i Meksyk, co odzwierciedla globalną popularność anime.

Podczas gdy te statystyki dają przegląd popularności anime i kreskówek, ważne jest, aby zauważyć, że oba gatunki mają różnorodne oferty i inne bazy fanów. Każdy z nich spełnia inną rolę w krajobrazie animacji.

Podsumowanie

Zarówno anime, jak i kreskówki, są formami sztuki wizualnej, które towarzyszą nam przez całe życie. Mają one jednak dość charakterystyczne cechy, które odróżniają je od siebie. Termin kreskówka odnosi się do zachodniej animacji skierowanej do dzieci, podczas gdy anime to japońska animacja skierowana do różnych grup wiekowych, od dzieci do dorosłych. Kreskówki są prostymi dwuwymiarowymi strukturami, podczas gdy anime jest graficznie bardziej zdefiniowane. Anime są tworzone przy użyciu technik podobnych do tych stosowanych w filmach, podczas gdy kreskówki są tworzone za pomocą prostych metod. Kreskówki są lekkie i przyjazne dla dzieci, podczas gdy anime jest bardziej złożone. Nadmienię tylko, że jak zawsze, tak i tu istnieje dużo wyjątków, takich jak bogate wizualnie produkcje Disneya versus anime o prostej, wręcz absurdalnej kresce, jak Shin-Chan).

Kreskówki i anime mogą wydawać się podobne na pierwszy rzut niewprawnego oka, różnią się one od siebie w wielu aspektach, od pochodzenia, przez technikę produkcji, po odbiorców. Te różnice sprawiają, że obie formy mają swoje unikalne miejsce w świecie rozrywki.

Sprawdź podobne artykuły:

Historia mangi i anime: od naskalnych rysunków zwierząt do Super Saayan i Stand Alone Complex

Attack on Titan – co takiego jest w nim, że staje się najważniejszym anime lat 20-tych XXI wieku?

Polska i Polacy w japońskim anime: jak nas widzą japońscy otaku? I czemu Spike Spiegel trzyma w ręku polski spirytus rektyfikowany?

Podróż przez zróżnicowane światy anime: Kompendium gatunków i podgatunków

Japońskie studio anime zatrudni utalentowaną AI do rysowania animacji

    未開    ソビエライ

 Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia.

Osobiste motto:

"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)

  Mike Soray

   (aka Michał Sobieraj)

未開    ソビエライ

 Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia.

Osobiste motto:

"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)

Mike Soray

(aka Michał Sobieraj)

Napisz do nas...

Ciechanów, Polska

dr.imyon@gmail.com

___________________

inari.smart

Chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami czy uwagami o stronie lub apce? Zostaw nam wiadomość, odpowiemy szybko. Zależy nam na poznaniu Twojej perspektywy!