"Attack on Titan", znane w Japonii jako "Shingeki no Kyojin" [進撃の巨人], jest bez wątpienia jednym z najważniejszych zjawisk kulturowych w branży anime ostatniej dekady, łącząc w sobie elementy dramatu, akcji i postapokaliptycznej fantastyki. Skomplikowane problemy społeczne, ambiwalentne sytuacje moralne oraz „krwawość” tego anime sprawiły, że trafiło na czarną listę cenzury w kracjach takich, jak: Chiny, Rosja, Korea, Turcja. Już jako manga, od momentu swojego debiutu w 2009 roku, kiedy to pierwszy tom autorstwa Hajime Isayamy po raz pierwszy ujrzał światło dzienne, aż po premierę adaptacji anime w 2013 roku, "Attack on Titan" nieustannie zdobywało serca widzów na całym świecie, stając się prawdziwym fenomenem globalnym.

 

Sukces "Attack on Titan" można mierzyć nie tylko poprzez jego ogromną popularność w mediach społecznościowych i kulturze fandomu, ale również przez imponujące liczby sprzedaży. Manga sprzedała się w ponad 100 milionach egzemplarzy na całym świecie, co czyni ją jedną z najlepiej sprzedających się serii, a tempo przyrostu fanów daje realne podstawy, by spodziewać się, że dołączy w niedalekiej przyszłości do takich legend, jak Naruto (250 mln), Dragon Ball (300 mln), czy być może One Piece (490 mln). Adaptacja anime również nie pozostaje w tyle, z milionami widzów na platformach streamingowych i wysokimi ocenami na agregatorach recenzji, takich jak MyAnimeList i IMDb.

 

"Attack on Titan" wykracza poza tradycyjne rynki mangi i anime w Azji, zdobywając serca fanów na całym świecie. Jego globalny sukces jest imponujący, zwłaszcza gdy porównamy go z innymi gigantami tego medium.

 

 

Na platformach streamingowych, "Attack on Titan" notowało rekordowe liczby oglądalności, z milionami widzów na całym świecie, co sprawiało, że seria ta była jedną z najpopularniejszych produkcji anime ostatniej dekady. W mediach społecznościowych, seria generowała ogromne zainteresowanie, z milionami wzmianek i postów od fanów, co dodatkowo podkreśla jej globalny wpływ na popkulturę. Na kontynentach Europy, Ameryk oraz Afryki szybko rosnąca pozycja Attack on Titan sprawia, że znalazło się ono już na trzecim miejscu, pod Naruto i Pokemonem. A w Azji stało się numerem jeden – najchętniej oglądanym wśród najpopularniejszych japońskich anime (szczególnie w krajach arabskich, Indonezji i części Indochin). Chiny i Indie nie grają tu roli dużej, mimo dużych populacji, bo rynek anime nie jest tam aż tak duży. Zresztą – w Chinach „Attack on Titan” znalazło się na czarnej liście cenzury i nie jest emitowane.

Warto zauważyć, że "Attack on Titan" zdobyło uznanie nie tylko wśród widzów, ale i krytyków, zdobywając liczne nagrody i wyróżnienia za swoje osiągnięcia artystyczne i narracyjne, co jeszcze bardziej umacnia jego status jako jednego z najważniejszych i najbardziej wpływowych anime naszych czasów.

W dzisiejszym artykule spróbujemy sobie odpowiedzieć na niełatwe pytanie – co takiego jest w „Attack on Titan”, że w niemającym sobie równych tempie zdobywa fanów na świecie stając się być może najważniejszym anime wczesnych lat 20-tych XXI wieku?

 

 

 

Autor i początki

 

Profil Hajime Isayamy, autora mangi

 

Hajime Isayama, urodzony w 1986 roku w prefekturze Ōita, Japonia, jest mózgiem stojącym za fenomenem "Attack on Titan". Od młodego wieku wykazywał zainteresowanie rysowaniem i tworzeniem historii, marząc o zostaniu mangaką. Inspirację do stworzenia "Attack on Titan" czerpał z różnych źródeł, w tym z osobistych doświadczeń z dorastania w wiejskiej Japonii, gdzie izolacja od reszty świata i ograniczone możliwości wpłynęły na jego perspektywę i wizję tworzenia. Inne inspiracje pochodziły z filmów i literatury, w tym z prac takich jak "Muv-Luv Alternative", który miał wpływ na przedstawienie inwazji potworów i desperackiej walki o przetrwanie.

 

Jedną z kluczowych motywacji Isayamy było przedstawienie ludzkiej determinacji i skomplikowanych dylematów moralnych w obliczu przerażających zagrożeń. Chciał również zbadać tematykę władzy, wolności i tożsamości w zamkniętej społeczności, co znalazło odbicie w uniwersum "Attack on Titan".

 

 

Historia powstania i emisji anime

 

"Attack on Titan" zadebiutowało jako manga w magazynie "Bessatsu Shōnen Magazine" wydawnictwa Kodansha we wrześniu 2009 roku. Seria szybko zdobyła popularność dzięki swojej unikatowej fabule, intensywnemu napięciu i głęboko rozwiniętym postaciom, co skłoniło studio Wit Studio do adaptacji mangi na anime.

 

Premiera anime miała miejsce w kwietniu 2013 roku i natychmiast stała się globalnym fenomenem. Dynamiczne sceny akcji, skomplikowane motywacje postaci oraz mroczna i intrygująca fabuła przyciągnęły szeroką widownię, zarówno fanów mangi, jak i nowych widzów. Sukces pierwszego sezonu przyczynił się do szybkiego zielonego światła dla kolejnych sezonów.

 

Kolejne sezony były emitowane w różnych odstępach czasowych, z drugim sezonem w 2017 roku, trzecim podzielonym na dwie części, emitowanymi w 2018 i 2019 roku, a czwarty i ostatni sezon, który kończył serię, rozpoczął się w 2020 roku i został podzielony na trzy części: 7 grudnia 2020, 10 stycznia 2022 oraz ostatnia część 4 marca 2023. Każdy sezon wnosił nowe elementy do historii, rozwijając świat i postacie, oraz zagłębiając tajemnice i motywacje stojące za konfliktem między ludźmi a Tytanami.

 

Adaptacja anime "Attack on Titan" została doceniona za wierność źródłowemu materiałowi mangi, choć dokonała również kilku zmian i adaptacji, aby lepiej pasować do formatu serialu telewizyjnego. Dzięki staraniom twórców, zarówno manga, jak i anime "Attack on Titan", stały się kultowymi dziełami, które zdefiniowały całe pokolenie fanów i twórców w świecie anime i mangi. Czasem mówi się o pokoleniu Dragon Ball, pokoleniu Pokemonów, pokoleniu Naruto i One Piece. Wyrosło już kolejne – pokolenie „Attack on Titan”.

 

 

 

Fabuła i świat "Attack on Titan"

 

Świat przedstawiony

 

"Attack on Titan" rozgrywa się w dystopijnym świecie, gdzie resztki ludzkości żyją uwięzione wewnątrz ogromnych, koncentrycznych murów, mających chronić ich przed Tytanami – gigantycznymi humanoidami, którzy z nieznanych przyczyn polują na ludzi. Społeczeństwo wewnątrz murów podzielone jest na różne klasy, od biedoty mieszkającej w najbardziej zewnętrznych strefach, blisko niebezpieczeństwa, po elity żyjące w bezpiecznym wnętrzu. W tym świecie, jedyną linią obrony przed Tytanami jest Korpus Rozpoznawczy, elitarne oddziały wojskowe specjalizujące się w badaniu Tytanów i walczeniu z nimi poza murami.

 

Główne postacie

 

▫ Eren Yeager: Główny bohater serii, który już jako dziecko ślubuje zniszczyć wszystkich Tytanów po tym, jak widział śmierć swojej matki z rąk jednego z nich. Jego determinacja do walki i niezachwiana wiara w ludzkość napędzają fabułę. W miarę rozwoju serii, Eren odkrywa w sobie zdolność do przemiany w Tytana, co stawia go w centrum konfliktu i tajemnic otaczających pochodzenie Tytanów.

 

 

▫ Mikasa Ackerman: Przybrana siostra Erena, znana ze swoich wybitnych umiejętności bojowych. Mikasa jest niezwykle oddana Erenowi i gotowa do obrony go za wszelką cenę. Jej pochodzenie i historia życia odsłaniają głębsze warstwy konfliktu w świecie "Attack on Titan", w tym tajemnice związane z jej rodzinną linią krwi.

 

 

▫ Armin Arlert: Najlepszy przyjaciel Erena i Mikasy, Armin jest bardziej refleksyjny i skłonny do analizy niż do fizycznej walki. Jego inteligencja i zdolność do strategicznego myślenia wielokrotnie okazują się kluczowe dla przetrwania i sukcesu grupy. Rozwój Armina z niepewnego chłopca w jednego z najważniejszych strategicznych umysłów ludzkości jest jednym z najbardziej poruszających elementów serii.

 

 

Skoro mamy już wszystkie podstawowe informacje – odpowiedzmy sobie na pytanie:

 

 

 

Co sprawia, że “Atrack on Titan” jest tak wyjątkowe?

 

Innowacje gatunkowe

 

"Attack on Titan" wyróżnia się na tle innych serii anime i mangi shonen dzięki swojemu unikalnemu podejściu do narracji i stylistyki. To, co sprawia, że seria ta staje się przełomowa, to kilka kluczowych aspektów:

 

▫ Odmienne podejście do gatunku shonen: Tradycyjnie manga i anime shonen koncentrują się na przygodach, wzroście siły bohaterów i wartościach takich jak przyjaźń, determinacja oraz dążenie do zwycięstwa. "Attack on Titan" zachowuje pewne elementy shonen, takie jak młodzi bohaterowie i epickie walki, ale wprowadza znacznie ciemniejszą tematykę, która obejmuje śmierć, strach, moralną ambiwalencję i skomplikowane relacje międzyludzkie. Serie ta nie boi się przedstawiać swoich bohaterów w sytuacjach bez wyjścia, zmuszając ich do podejmowania trudnych, często kontrowersyjnych decyzji.

▫ Skomplikowane postacie i moralne dylematy: Postacie w "Attack on Titan" są dalekie od jednowymiarowych. Każda z nich posiada bogatą historię, motywacje oraz wewnętrzne konflikty, co dodaje głębi całej narracji. Moralne dylematy, przed którymi stają bohaterowie, nie mają łatwych rozwiązań i często wymagają poświęceń. Takie podejście do postaci i fabuły sprawia, że widzowie mogą się zastanawiać nad własnymi wartościami i wyborami.

▫ Rewolucyjne użycie 3D Maneuver Gear w sekwencjach akcji: Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów "Attack on Titan" jest sprzęt do manewrowania trójwymiarowego (3D Maneuver Gear), który umożliwia ludziom walkę z Tytanami na niemożliwych dotąd poziomach dynamiki. To innowacyjne narzędzie nie tylko wprowadza nową jakość w scenach akcji, ale także dodaje unikalnej wizualności serii. Złożoność i płynność animacji w scenach wykorzystujących ten sprzęt znacznie podnoszą poprzeczkę dla animacji akcji, sprawiając, że "Attack on Titan" wyróżnia się wśród innych produkcji anime.

 

 

Grafika i Technika Animacji w "Attack on Titan"

 

"Attack on Titan" zrewolucjonizowało świat anime nie tylko przez swoją narrację i tematykę, ale również poprzez wyjątkowe podejście do grafiki i techniki animacji. Istnieje kilka kluczowych aspektów, które wyróżniają tę serię pod względem wizualnym:

 

 

Styl wizualny i projekt postaci

 

Styl graficzny "Attack on Titan" charakteryzuje się ostrymi liniami, szczegółowymi tłami oraz intensywnym i często mrocznym kolorem, co podkreśla dramatyczny ton serii. Projekty postaci są zarówno różnorodne, jak i ekspresyjne, pozwalając na łatwe odróżnienie postaci oraz zrozumienie ich osobowości i emocji. Wyraźna różnorodność w projektowaniu Tytanów, od groteskowo przerysowanych do przerażająco realistycznych, dodaje warstwę napięcia i nieprzewidywalności.

 

Innowacje w animowaniu akcji

 

Wykorzystanie 3D Maneuver Gear przez postacie wymagało od twórców serii opracowania nowatorskich technik animacji, aby oddać dynamikę i płynność ruchów postaci walczących z Tytanami. Studio odpowiedzialne za animację, Wit Studio w pierwszych sezonach, a później MAPPA w finalnych, zastosowało połączenie tradycyjnej animacji 2D z elementami CGI, aby stworzyć zapierające dech w piersiach sekwencje akcji, które stały się jednymi z najbardziej ikonicznych momentów serii. Ruchy postaci są nie tylko płynne, ale też realistycznie oddają fizykę i ograniczenia ludzkiego ciała, co dodaje autentyczności i intensywności scenom walki.

 

Zastosowanie CGI

 

Choć użycie CGI (grafika komputerowa) w anime bywa kontrowersyjne, "Attack on Titan" jest często przytaczane jako przykład, gdzie te technologie zostały wykorzystane skutecznie i z umiarem. CGI pozwoliło na bardziej złożone sceny z Tytanami oraz rozbudowane tła, jednocześnie zachowując spójność estetyczną z resztą serii. Integracja CGI z tradycyjną animacją 2D w "Attack on Titan" ustanowiła nowy standard dla przemysłu, pokazując, jak te dwie techniki mogą się uzupełniać, tworząc spektakularne efekty wizualne.

 

Scenografia i świat

 

Świat przedstawiony w "Attack on Titan" charakteryzuje się ogromną dbałością o detale – od architektury murów pochłaniających miasta po różnorodność i szczegółowość środowisk poza nimi. Każdy element scenografii został zaprojektowany tak, aby wzmacniać atmosferę i głębię świata przedstawionego. Zastosowanie cieniowania i oświetlenia w szczególny sposób podkreśla dramatyczny nastrój serii, jednocześnie wyróżniając "Attack on Titan" na tle innych produkcji anime.

 

 

Innowacje w narracji

 

"Attack on Titan" wyróżnia się w świecie anime dzięki swoim innowacjom w narracji, które odświeżają gatunek shonen i wprowadzają elementy, rzadko spotykane w tej formie rozrywki. Ta unikalna mieszanka czynników przyczyniła się do uznania serii za jedno z najlepszych dzieł anime wszech czasów.

 

 

Nieustanna presja fabularna

 

"Attack on Titan" jest znane z odbiegających od normy sposobów prowadzenia narracji. Unika niepotrzebnych wypełniaczy (fillerów), skupiając się na ciągłej, spójnej i dynamicznej historii. Ta dyscyplina narracyjna pozwala na utrzymanie napięcia i zainteresowania widzów od początku do końca serii, zapewniając jednocześnie, że każdy odcinek jest istotny dla głównej fabuły.

 

 

Naszpikowane zaskakującymi zwrotami akcji

 

Seria wyróżnia się również swoim podejściem do zwrotów akcji, które są kluczowym elementem trzymającym widzów w napięciu. "Attack on Titan" nie boi się podważać oczekiwań i przedstawiać zaskakujących rozwiązań fabularnych, które często zmieniają całkowicie kierunek historii. Takie odważne i śmiałe zwroty nie tylko zaskakują, ale i wciągają widzów jeszcze głębiej w świat przedstawiony.

 

 

Postacie i ich rozwój

 

Centralnym punktem serii jest również rozwój postaci, szczególnie Erena Jaegera, którego podróż od zdecydowanego bohatera do postaci balansującej na granicy bohatera i antybohatera, stawia ważne pytania o naturę bohaterstwa i poświęcenie. To złożone przedstawienie postaci, w połączeniu z ich moralnymi dylematami, tworzy bogatą i wielowarstwową narrację, która wyróżnia "Attack on Titan" na tle innych serii.

 

 

Miks gatunków

 

"Attack on Titan" łączy różne gatunki – od dystopii po fikcję historyczną i mecha – tworząc unikatową mieszankę, która przemawia do szerokiego grona odbiorców. Ta zdolność do zacierania granic gatunkowych pozwala serii na eksplorację różnorodnych tematów i idei, sprawiając, że jest ona jednym z najbardziej innowacyjnych i wpływowych anime ostatnich lat.

 

 

 

Przekaz i tematyka "Attack on Titan"

 

Poruszane problemy społeczne i polityczne

 

"Attack on Titan" w znaczący sposób angażuje widzów w refleksję nad głębszymi problemami społecznymi i politycznymi. Historia przedstawiona w serii ukazuje skomplikowaną sieć relacji między różnymi frakcjami ludzkości, a także wewnętrzne konflikty w obrębie społeczeństwa uwięzionego za murami.

 

 

▫ Segregacja i opresja: Seria ukazuje, jak segregacja społeczna i opresja mogą być narzędziami władzy, używanymi do kontrolowania i manipulowania masami. Ludzkość podzielona jest na klasy w zależności od odległości ich mieszkania od zewnętrznych murów, co bezpośrednio wpływa na ich bezpieczeństwo i status społeczny. Ta struktura społeczna odzwierciedla rzeczywiste problemy nierówności i dyskryminacji.

 

▫ Wolność: Centralnym tematem "Attack on Titan" jest pojęcie wolności i granice, na jakich przekroczenie bohaterowie są gotowi, aby ją osiągnąć. Walka o wolność od terroru Tytanów i skorumpowanych struktur władzy wewnętrznej staje się motorem napędowym dla wielu postaci, zwłaszcza dla Erena, który symbolizuje desperacką walkę o wyzwolenie.

 

 

Silne postaci kobiece

 

Mikasa Ackerman jako symbol siły i niezależności: Mikasa Ackerman jest jednym z najbardziej wyrazistych przykładów silnej postaci kobiecej w "Attack on Titan". Od wczesnych odcinków serii jej determinacja, umiejętności bojowe i lojalność wobec Erena stawiają ją w centrum wielu kluczowych momentów fabuły. Mikasa nie tylko przewyższa większość swoich męskich kolegów pod względem umiejętności fizycznych, ale również często pełni rolę opiekuńczą i ochronną, zwłaszcza wobec Erena. Jej postać przekracza tradycyjne role płciowe, demonstrując, że siła i niezależność nie są cechami zarezerwowanymi wyłącznie dla mężczyzn.

 

Mikasa i inne postacie kobiece w "Attack on Titan", takie jak Historia Reiss czy Ymir, są złożone i mają własne, niezależne cele oraz motywacje, co dodatkowo wzbogaca narrację i podkreśla znaczenie kobiet w walce o wolność i sprawiedliwość. Przez pokazywanie postaci kobiecych jako kluczowych graczy w konflikcie, "Attack on Titan" podważa stereotypowe przedstawienia płci i wskazuje na różnorodność doświadczeń oraz wpływ, jaki kobiety mogą mieć na bieg historii.

 

 

 

Odbiór i kontrowersje "Attack on Titan"

 

 

Kontrowersje wśród fanów

 

"Attack on Titan" zostało przyjęte z entuzjazmem zarówno przez fanów, jak i krytyków, zyskując status kultowego dzieła w świecie anime i mangi. Jednak zakończenie serii wywołało podzielone opinie wśród widowni i krytyków, stając się jednym z najbardziej kontrowersyjnych momentów w całej historii serii.

 

Dla wielu fanów zakończenie było niespodziewane i odbiegało od wcześniej rozbudowanych oczekiwań i teorii, co spowodowało dyskusje na temat satysfakcjonującego rozwiązania skomplikowanych wątków fabularnych. Niektórzy chwalili serię za odważne i nieprzewidywalne zakończenie, które pozostawiło trwałe wrażenie, podczas gdy inni wyrazili rozczarowanie, uważając, że nie wszystkie wątki zostały odpowiednio rozwiązane.

 

 

Kontrowersje w świetle cenzury

 

"Attack on Titan" spotkało się z cenzurą i zakazem emisji w niektórych krajach z różnych przyczyn. Kontrowersje często dotyczyły przedstawienia przemocy, politycznych i społecznych alegorii, które mogły być uznane za wrażliwe lub nieodpowiednie przez niektóre rządy lub grupy społeczne.

 

▫ Zakaz emisji w niektórych krajach: Na przykład, w Chinach "Attack on Titan" znalazło się na liście zakazanych serii anime z powodu przedstawienia przemocy, strachu oraz niektórych treści politycznych, które były uznane za niezgodne z normami i wartościami promowanymi przez cenzurę. Podobne przypadki dotyczyły innych krajów, gdzie treści uznane za kontrowersyjne lub nieodpowiednie doprowadziły do ograniczeń w dostępie do serii.

 

▫ Inne kwestie kontrowersyjne: Seria była również przedmiotem debat dotyczących sposobu przedstawienia wojny, narodowości i historii, co w niektórych przypadkach było interpretowane jako komentarz do prawdziwych konfliktów i tragedii historycznych. Te głęboko zakorzenione motywy skłoniły do dyskusji na temat odpowiedzialności twórców za przedstawiane treści i potencjalne wpływy, jakie mogą mieć na widzów.

 

 

 

Podsumowanie

 

"Attack on Titan" to dzieło, które zdecydowanie wyznaczyło nowe standardy w świecie anime, łącząc innowacyjną narrację, głębokie tematy społeczne i polityczne, rewolucyjne podejście do grafiki i animacji oraz emocjonujące historie postaci. Przez lata stało się ono nie tylko jednym z najbardziej rozpoznawalnych tytułów w kulturze popularnej, ale również punktem odniesienia dla krytyków, twórców i fanów na całym świecie.

 

Wpływ serii na przemysł anime jest niepodważalny. Poprzez swoje odważne podejście do narracji i stylu, "Attack on Titan" zainspirowało nową generację twórców do eksplorowania trudniejszych tematów i eksperymentowania z formą. Fanów przyciąga unikalna mieszanka emocji, akcji i filozofii, co czyni z serii coś więcej niż tylko rozrywkę – staje się ona źródłem refleksji nad ludzką naturą i społeczeństwem.

 

"Attack on Titan" zostawiło po sobie dziedzictwo, które będzie rezonować w przemyśle anime przez wiele lat. Jego zdolność do angażowania widzów w skomplikowane dyskusje moralne, społeczne i polityczne, przy jednoczesnym dostarczaniu serii emocjonujących i dobrze zrealizowanych scen akcji, jest dowodem na to, że anime może być równie wpływowe i znaczące jak najwyższej klasy dzieła filmowe i literackie.

 

A jeszcze przez wiele lat ludzie będą się głowić i szukać odpowiedzi na niełatwe pytanie: co zadecydowało, że to anime było tak wyjątkowe? Tak, jak ja w niniejszym artykule. Od odpowiedzi, jakie znajdą w przyszłości może zależeć, jak „Attack on Titan” ukształtuje kolejne tytuły anime z drugiej połowy lat 20-tych XXI wieku.