428: spotkajmy się na Shibuyi. Goroawase, czyli jak Japończycy mówią liczbami.
Poznajmy 56107
Ktoś pisze „39” i to nie jest trzydzieści dziewięć, tylko miękkie „sankyū” — „dzięki”. Ktoś dopisuje „4649” i nagle w czterech znakach mieści się całe „yoroshiku”: miłe „polecam się”, „liczę na dobrą współpracę”, „bądźmy po tej samej stronie”. A w wiadomości na LINE możesz dostać krótką wiadomość od znajomego „0106-428” – „czekam na Shibuyi”.
To zjawisko nazywa się goroawase (語呂合わせ) — dosłownie „zgrywanie brzmienia słów”. 語 to mowa, 合わせ to dopasowanie, a 語呂 (goro) jest tym, co słyszysz, kiedy zdanie „dobrze leży na języku”: ma rytm, płynie, daje się powiedzieć jednym tchem. Jest w tym coś z muzyki (nieprzypadkowo „ro” ma stare skojarzenia z terminami dźwięku i stroju), ale też coś bardzo praktycznego: Japonia od dawna wie, że pamięć kocha melodię. Dlatego daty historyczne zamienia się tu w krótkie frazy, które same wchodzą do głowy — podręczniki historyczne w Japonii pełne są takich podpowiedzi, jak datę zapamiętać. Na przykład rok 794 - kiedy stolicę Japonii przeniesiono do Heian-kyō (dzisiejsze Kyoto) – symboliczny start epoki Heian. Uczniowie zapamiętują to jako goroawase „na-ku-yo uguisu Heian-kyō”: 7=na, 9=ku, 4=yo, czyli „na-ku-yo” („śpiewa!”), a dalej „uguisu” (słowik) i „Heian-kyō” – „słowik zaśpiewał w Heian-kyō”. Można zapamiętać nawet liczbę pi dziewięć miejsc po przecinku, jako „Położnik jest zwrócony twarzą w stronę obcego kraju”.
A potem ta sama logika przechodzi do współczesnej codzienności, jakby była stworzona pod nasze czasy: krótkie wiadomości, skróty, znaki, kody. Możesz umówić się „cyframi” — „428” i już wiadomo, gdzie. Możesz rozpoznać markę po numerze, bo 573 mruga do Ciebie „KONAMI”, a w świecie gier liczby potrafią zdradzić emocje postaci: w „Final Fantasy IV” sama wartość HP jest ukrytym komentarzem, który po japońsku mówi o „nienawiści” i o „zadośćuczynieniu” (jeszcze do tego wrócimy). W dzisiejszym artykule rozłożymy te kody na sylaby, pokażemy, jak działają i dlaczego brzmią tak naturalnie — bo choć gry liczbowe występują w wielu kulturach – Japończycy je naprawdę kochają i znajdziesz je wszędzie i na co dzień – w reklamach, grach, wiadomościach i chatach, notatkach – nawet w 29-24. Zapraszam!
39, 4649
Wyobraź sobie, że wchodzisz do małej knajpki w Tokio (albo po prostu scrollujesz japońskiego X lub LINE), a ktoś rzuca do Ciebie krótkie „39!”. Nie ma tu matematyki, nie ma faktury, nie ma nic do liczenia — to po prostu sankyū, czyli „thank you”. Chwilę później widzisz w czyimś opisie „4649” i nagle okazuje się, że to nie PIN do telefonu, tylko yoroshiku — takie japońskie „miło mi / polecam się / liczę na dobrą współpracę”. Ktoś inny żartuje z „893” i okazuje się, że to nie jest numer tramwaju, tylko „yakuza”, a w kalendarzu miga „2/9” lub „2/29”, bo niku to „mięso” i dzień idealny na grill. I jeszcze „26” — furo, czyli kąpiel, a więc data, którą często zobaczymy w reklamach i promocjach onsenów albo kosmetyków. Nagle cyfry przestają być cyframi: zaczynają udawać sylaby, słowa i całe zdania.
To właśnie jest goroawase (語呂合わせ): japońska sztuka dopasowywania brzmień, w której liczby traktuje się jak fonetyczne klocki lego. Zamiast „czterdzieści sześć czterdzieści dziewięć” dostajesz krótką formułę grzecznościową, zamiast „trzydzieści dziewięć” — uśmiech i podziękowanie, a zamiast przypadkowego ciągu w reklamie — coś, co łatwo zapamiętać. I nie jest to jedynie „śmieszna ciekawostka”: to narzędzie pamięci, marketingu, żartu, czasem przesądu, a w popkulturze — szyfr dla wtajemniczonych.
Dlaczego to w ogóle działa? Bo japoński język daje do tego świetne warunki. Jedna cyfra ma kilka możliwych odczytów: część pochodzi z czytań rodzimych, część z czytań sinojapońskich, czasem dochodzą skróty, zmiękczenia, udźwięcznienia, a nawet wpływy angielskiego. „2” może być ni albo fu, „9” może być kyū albo ku, „0” potrafi być rei, maru albo „zero”. Z takich wariantów da się ułożyć słowa, które brzmią naturalnie — jakby od początku były w języku, tylko ktoś je sprytnie „zakodował” w liczbach.
Ważne jest też to, że goroawase nie udaje wielkiej poezji — ono jest praktyczne. Ma brzmieć „dobrze” i być anturalne. I właśnie dlatego świetnie nadaje się do rzeczy codziennych: numerów telefonów, dat, haseł reklamowych, nazw miejsc, a nawet do uczenia się historii (kiedy trzeba wbić do głowy rok i nie chce się go wbijać siłą).
Oczywiście, Japonia ma więcej gier słownych. Jest dajare — klasyczny suchar językowy oparty na podobnym brzmieniu wyrazów. Są też starsze tradycje zabawy dźwiękiem w poezji, gdzie jedno słowo potrafi przemieniać się w inne. Ale goroawase ma swoją osobną niszę i charakter: tu królują liczby oraz ich wielość odczytów, a cała magia polega na tym, że coś pozornie chłodnego i abstrakcyjnego — cyfra — zaczyna zachowywać się jak żywy język.
I kiedy raz to zobaczysz, trudno „odzobaczyć”. Bo od tej chwili każdy japoński ciąg cyfr może być nie tylko informacją, ale też mrugnięciem okiem, przytykiem, albo informacją.
Czym jest goroawase?
Zacznijmy od samej nazwy, bo ona już zdradza, że nie chodzi o „żart z liczb”, tylko o coś bardziej muzycznego. 語呂合わせ rozkłada się na trzy części: 語 (go – „słowo, mowa”), 呂 (ro – element kluczowy) oraz 合わせ (awase – „dopasowanie, zgranie, zestawienie”). W języku japońskim 語呂 (goro) oznacza „tok i brzmienie słów”, czyli to, czy coś „dobrze leży na języku”. Co ciekawe, to „ro” nie wzięło się znikąd: goro ma korzenie w słownictwie związanym z muzyką dworską gagaku, gdzie o trybach i „stroju” melodii mówiło się jako o 律呂 (ritsuryō) lub 呂律 (rorytsu) — stąd późniejsze skojarzenie z tym, czy ktoś „składa się” rytmicznie i płynnie, a w języku: czy fraza ma dobry „ciąg” i dźwięk.
No dobrze, ale co to robi w praktyce? Goroawase to gra brzmieniem, w której cyfry (albo znaki) traktuje się jak sylaby i „podkłada” pod nie możliwe odczytania, żeby ułożyć słowo, zdanie, hasło albo skojarzenie — najczęściej po to, żeby coś łatwiej zapamiętać albo sprytnie zakodować.
A skąd to się wzięło? Sama wrażliwość na brzmienie jest w Japonii stara jak literatura (ale dziś bez robienia wykładów), dla goroawase jednak kluczowe są dwa bardzo przyziemne środowiska. Pierwsze to szkoła i mnemotechniki: goroawase świetnie nadaje się do wkuwania dat, wartości stałych i numerów, bo zamienia suchą liczbę w rytmiczną frazę. Drugie to moment, w którym cyfry stały się realnym językiem komunikacji: lata 90. i era „pokebell” (pagerów), kiedy urządzenia często pokazywały tylko liczby, więc młodzi zaczęli wysyłać sobie całe wiadomości „na goroawase” (typu „0840”, „14106” i setki podobnych), a zjawisko urosło do rangi mody i mikro-kultury, która potem naturalnie przeszła i rozwinęła się w młodym Internecie.
Przykłady
W Japonii goroawase działa trochę jak druga warstwa rzeczywistości: jeśli znasz klucz – słyszysz w nich normalne słowa. Najpierw jest zabawa, potem praktyka, a na końcu orientujesz się, że to po prostu codzienny nawyk kulturowy: jak sprawić, żeby coś było łatwe do zapamiętania, miłe w brzmieniu i natychmiast „czytelne”.
Telefony, PIN-y, adresy, rezerwacje: ekonomia pamięci
Weźmy klasyczne 4649, które już wspomniałem. Na papierze to cztery cyfry, w głowie Japończyka – yo-ro-shi-ku („よろしく”), czyli ten cały pakiet: „miło mi”, „polecam się”, „liczę na dobrą współpracę”. To dlatego takie ciągi trafiają na wizytówki, szyldy, podpisy w socialach czy naklejki – są krótkie, a niosą emocję.
Podobnie 0840: rozpisujesz 0 jako „o”, 8 jako „ha”, 4 jako „yo”, a 0 znów jako „o” – i masz o-ha-yo-o, czyli „おはよう” („cześć, dzień dobry”, poranne).
A teraz wyobraź sobie, że prowadzisz firmę i chcesz, żeby klient pamiętał numer. W Japonii to aż prosi się o goroawase. Dentysta wybiera końcówkę 6480, bo to mu-shi-ba zero – „虫歯ゼロ”, czyli „zero próchnicy”. Brzmi jak obietnica, a przede wszystkim zostaje w głowie.
Sklep mięsny potrafi iść w 1129: ii niku („いい肉”) – „dobre mięso”. I znów: to nie kryptografia, tylko marketing, który działa, bo język sam podpowiada narzędzie.
Są też numery „czysto towarzyskie”, takie z gatunku: „to nie jest numer, to jest minikomunikat”. 39 bywa czytane jako san-kyū → „thank you”. 5963 można rozwinąć jako go-ku-ro-san → „ご苦労さん”, czyli „dobra robota / dzięki za trud”, „good job” (często w pół-żartobliwie).
W tym samym duchu funkcjonują różne kombinacje: takie, które da się wrzucić do podpisu, do nazwy kampanii, do numeru pokoju w hotelu, do kodu rabatowego. I nagle rezerwacja przestaje być zimnym ciągiem znaków – staje się czymś, co da się opowiedzieć, jak historyjkę.
Jest też goroawase „na dobry nastrój”. 2525 czyta się często jako ni-ko ni-ko („ニコニコ”), czyli po prostu „uśmiech, radośnie” (to też numeryczny skrót „japońskiego youtube’a – NicoNico – więcej o tym tu: Ile japońskości naprawdę zniesiesz? Przetestuj swoje zdrowie psychiczne na Nico Nico Douga). Takie liczby ludzie chętnie wybierają jako „ładne numery” — na przykład na tablicach rejestracyjnych (w Japonii, jak w Polsce da się legalnie zamówić wybrany numer) albo w numerach telefonów.
Daty i święta
Najbardziej znane jest oczywiście 2/22 (22 luty): „ni-ni-ni”, które brzmi jak nyan-nyan-nyan – kocie „miau miau miau”. I tak właśnie w Japonii od 1987 roku funkcjonuje Dzień Kota (猫の日) – wybrany w głosowaniu, bo „2-2-2” najłatwiej zamienić w kocią mowę.
I tu zaczyna się coś bardzo japońskiego: data nie jest tylko datą, ale pretekstem do kampanii, postów, limitowanych edycji, wydarzeń w sklepach, drobnych rytuałów w biurach. Tak powstają całe kalendarzowe otoczki, w których ludzie z przyjemnością uczestniczą, bo to jest lekkie, wspólne i „swoje”.
Do tego dochodzą dni, które nie są „narodowe”, ale żyją w obiegu – jak 11/1 (wan-wan-wan (to czytanie z języka Engurishu, czyli „angielskawego”) → Dzień Psa) albo wszelkie „dni tematyczne” wymyślane przez branże, sklepy, fandomy. Mechanizm jest ten sam: jeśli data brzmi, to data działa.
Czasem do japońskiego obiegu trafiają też „daty-żarty” z zagranicy i zaczynają żyć po japońsku. Dobry przykład to 4 maja (5/4), znany na świecie jako „Star Wars Day”: po angielsku brzmi to jak gra słów „May the Fourth (be with you)”, czyli żartobliwa przeróbka słynnego „May the Force be with you”. W Japonii nie wynika to z goroawase (bo to angielski kalambur), ale mechanizm świętowania jest podobny: data staje się pretekstem do popkulturowych akcji — sklepów z gadżetami, kin, marek i fanów, którzy wrzucają tematyczne posty, robią promocje albo organizują małe wydarzenia. Czyli: nawet jeśli dowcip nie jest „z cyfr na japońskie sylaby”, to sama idea „dnia, który brzmi / ma sens” idealnie pasuje do japońskiej miłości do kalendarzowych okazji. Japończycy naprawdę to uwielbiają.
Przesądy, uniki i „język, który odpędza pecha”
Goroawase potrafi być żartem, ale potrafi też być poważne – bo brzmienie w Japonii ma wagę, również w przeesądach. Klasyka znana również na zachodzie to „4” (często czytane jako shi, kojarzone ze „śmiercią”) i 9 (np. ku, kojarzone z „cierpieniem”). Dlatego w niektórych kontekstach te cyfry się omija, zamienia odczyt (zamiast shi mówi się yon), albo dobiera takie liczby, które „dobrze wróżą”. To nie jest jednolite ani absolutne – raczej miękka kultura skojarzeń, która czasem wpływa na wybory (numery pokoi, zestawy prezentowe, ceny, daty). Krąży wiele legend, np. o tym, jak w niektórych hotelach nie ma pokojów z liczbą 4 (po pokoju 33 jest 35) oraz nie ma czwartych pięter. W szpitalach szczególnie się unika liczby 4, zarówno w nazewnictwie pokoji, jak i pięter. I wiesz co? Tak naprawdę jest (również w Korei). Nie zawsze, ale często. Strach przed liczbą 4 ma nawet swoją nazwę - tetrafobia.
Szkoła i historia: daty, które same wchodzą do głowy
Tu goroawase pokazuje swoją najstarszą, najbardziej „uczciwą” funkcję: mnemotechnikę. Japońskie dzieci od dekad uczą się dat przez frazy, które mają rytm i obraz.
Najsłynniejsze: 794 jako na-ku-yo („鳴くよ”) i dalej uguisu Heian-kyō – czyli „śpiewa pokrzewka / słowik” i „Heian-kyō”, bo w 794 przeniesiono stolicę do Heian-kyō (dzisiejsze Kyoto). To zdanie nie tylko koduje liczbę – ono od razu tworzy scenę w głowie, dzięki czemu data przestaje być abstrakcyjna.
Takich fraz jest mnóstwo (i szkoły naprawdę z tego korzystają), bo to działa lepiej niż surowe wkuwanie: liczba staje się wierszykiem, a wierszyk – hakiem dla pamięci.
Ale ten mechanizm działa w całej osi dziejów: rok 645 – „mu-ji-ko” (無事故) jako „bez wypadku” w haśle typu „無事故(645)で大化の改新” („bez wypadku – wielka reforma”), czyli początek przemian kojarzonych z Taika no Kaishin.
Dalej epoka wojen: rok 1467 – „i-yo(14) i-yo mu-na(67) shi-i” (いよいよむなしい), dosłownie „coraz bardziej pusto/bezsensownie”, po czym dopina się „Ōnin no ran” — i masz rok wojny Ōnin, która otwiera drogę do chaosu Sengoku (fraza sama niesie nastrój epoki, o której więcej przeczytasz tu: Prawdziwe Sengoku – jakie było życie ludzi bez miecza w cieniu samurajskich wojen?).
Potem nagły zwrot technologiczny: rok 1543 – „i-go(15) yo-san(43) ga fu-eru” (以後 予算が増える), czyli „od tego momentu rosną budżety” — bo teppō denrai (przybycie broni palnej) oznacza wydatki, produkcję, zmianę taktyk i w ogóle nowy rozdział wojny.
I wreszcie stabilizacja: rok 1603 – „hi-to-mu-re sa-wa-gu(1603) yo Edo no machi” (人群れさわぐよ江戸の町) — „tłum się porusza, gwarzy: oto miasto Edo”, czyli ustanowienie Edo bakufu i początek epoki Tokugawów (o czym więcej np. tu: Co zrobić ze społeczeństwem samurajów znających tylko wojnę i śmierć w czasach pokoju? - sprytne pomysły shogunów Tokugawa).
Takich zdań jest mnóstwo i szkoły naprawdę z tego korzystają, bo to działa lepiej niż surowe wkuwanie: liczba staje się krótką frazą, fraza tworzy obraz, a obraz robi w głowie haczyk, który trzyma datę latami. Takie rozpiski dat zamienionych na wierszyk albo historyjkę można znaleźć na marginesach i w ramkach szkolnych podręczników.
Marketing, marki, miejsca: kiedy liczba staje się logo
Najbardziej „tokijska” ikona to SHIBUYA109 (wspominam o tym miejscu tu: Punkt Moyai na Shibuya Crossing: szalony impet Tokyo a wspólnoty rybackie na Okinawie). W mowie potocznej wiele osób czyta to po prostu jako ichi-maru-kyū („1-0-9”), ale sama liczba nie jest przypadkowa. „109” zostało pomyślane jako gra skojarzeń z nazwą grupy Tōkyū (東急), która stoi za tym kompleksem: „10” można odczytać jako tō, a „9” jako kyū, więc 10-9 → tō-kyū. Do tego dorobiono jeszcze praktyczne skojarzenie: przez lata podkreślano, że to także „godziny otwarcia” w stylu 10:00–21:00. Innymi słowy, jedna liczba robi kilka rzeczy naraz: przypomina nazwę właściciela, jest łatwa do zapamiętania i od razu pasuje do miejskiego rytmu Shibuyi.
Albo liczba 23 przy Nissanie, szczególnie w motorsporcie: w obiegu funkcjonuje jako „ni-san” → Nissan, więc „23” nie jest już numerem, tylko znakiem rozpoznawczym marki na torze i w kibicowskiej wyobraźni.
W podobny sposób działa 428 jako „Shibuya”: da się to rozłożyć na shi(4) – bu(2) – ya(8) i nagle liczba staje się nazwą miejsca, hasłem, memem, a nawet tytułem gry. Można by powiedzieć „spotkajmy się na 428”. Ale można by to powiedzieć jeszcze lepiej: możesz wysłać np. 0106-428 (czekam w Shibuya), albo 11014-428 („chcę się zobaczyć w Shibuya”), albo 194-428 („jadę” + Shibuya), a gdy już jesteś na miejscu: 21104-428 („dotarłem” + Shibuya). To brzmi jak normalna, krótka wiadomość „z miasta” — tylko zapisana cyframi, tak jak robili to ludzie, kiedy komunikatory wyświetlały wyłącznie liczby na początku lat 90-tych.
I tu wchodzimy w moment, kiedy goroawase przestaje być tylko „sprytnym numerem”, a staje się elementem popkultury – bo jeśli raz nauczysz się czytać 428 jako Shibuya, to zobaczysz je wszędzie.
To jest właśnie ta szczególna strona japońskiego goroawase: ono nie istnieje w gabinecie językoznawcy. Jasne, że gry liczbowo-słowne istnieją w różnych językach, ale w Japonii są naprawdę częścią codzienności. Goroawase żyje na szyldach, w numerach, w datach kampanii, w rozmowach, w tablicach rejestracyjnych i w tym specyficznym japońskim poczuciu, że brzmienie jest też elementem treści.
Goroawase w grach video
Trudno uwierzyć, jak wszędobylskie jest goroawase w japońskiej codzienności. Wyobraź sobie jednak, że jest miejsce, gdzie dominuje jeszcze bardziej. To japońskie gry video. W grach goroawase działa jako Easter Egg i sekretna warstwa świata: numer na tabliczce, wartość HP, nazwa firmy w uniwersum gry – i nagle cyfra zaczyna mówić. Twórcy kochają to, bo mogą zostawić fanom małe mrugnięcia okiem, a fani kochają to jeszcze bardziej, bo mogą się bawić w detektywów.
KONAMI i 573: król wszystkich cyfrowych żartów
KONAMI i 573: król wszystkich cyfrowych żartów
Najbardziej klasyczny przykład to 573 = ko-na-mi. Da się to rozłożyć prosto: 5 bywa czytane jako ko, 7 jako skrót od nana → na, 3 jako mi (od mittsu) – i nagle masz nazwę firmy w trzech cyfrach. Dlatego KONAMI od lat „podpisuje się” liczbą 573 w różnych miejscach: w numerach, w materiałach promocyjnych, czasem jako wynik/high score albo detal dla wtajemniczonych.
Najbardziej namacalne (i pięknie „growe”) jest to, że KONAMI nazwało swoją płytę arcade „System 573” – sprzęt oparty o architekturę pierwszego PlayStation, który napędzał m.in. automaty z serii BEMANI (w tym klasyczne Dance Dance Revolution). Tu goroawase przestaje być metaforą: firma dosłownie wzięła własne imię i wcisnęła je w numer modelu.
Są też smaczki „dla ucha”. W rytmicznych grach KONAMI pojawia się liczba jako tytuł/oznaczenie z czytaniem – np. .59 można czytać jako ten-go-ku („天国”, czyli „niebo”). Dla gracza to niby tylko kropka i dwie cyfry, ale dla Japończyka to już słowo, klimat i żart w jednym.
NAMCO i 765
Drugi wielki „firmowy” numer to 765 = na-mu-ko = NAMCO. Mechanika jest podobna: 7 daje na (od nana), 6 potrafi dać mu (wariant odczytu), 5 daje ko (wariant go → ko). I znów – trzy cyfry działają jak logo.
W „The iDOLM@STER” ta liczba została przekształcona w nazwę agencji: 765 Production. To jest cudownie japońskie, bo na papierze wygląda jak chłodna, biurowa nazwa („jakaś tam produkcja”), ale fan od razu słyszy: „to NAMCO”. I tu zaczyna się zabawa: kiedy już wiesz, że 765 jest „czytelne”, zaczynasz wypatrywać tej liczby w całym ekosystemie serii, jakbyś miał włączony „tryb tropienia”.
A goroawase lubi też życie po fuzjach: po połączeniu NAMCO z Bandai, w obiegu pojawia się 876 = ba-na-mu (Bandai Namco) – i to już nie jest teoria spiskowa, tylko realny „brandingowy ślad”, bo nawet oficjalne konto japońskiego Bandai Namco Games używało w nazwie/handlu liczby 876.
Final Fantasy
Final Fantasy
W „Final Fantasy IV” jest przykład, który uwielbiam, bo pokazuje goroawase w roli psychologicznego komentarza. Zły Golbez ma 2943 HP – co można czytać jako ni-ku-shi-mi („憎しみ” – „nienawiść”). A kiedy zostaje uwolniony od wpływu zła, jego HP zmienia się na 2971 – czytane jako tsu-gu-na-i („償い” – „zadośćuczynienie/ekspiacja”). Nagle statystyka nie jest tylko statystyką: to podpis fabularnej przemiany w czterech cyfrach. Takich ciekawostek jest bez liku w całym świecie FF.
To jest też idealny przykład, dlaczego Japonia kocha takie detale: bo one są „uczciwie ukryte”. Gra nic nie musi tłumaczyć – wystarczy, że ktoś kiedyś zauważy, rozpisze odczyt, wrzuci do Internetu i nagle cała społeczność zaczyna patrzeć na parametry jak na tekst.
Dlaczego tłumacze cierpią (goroawase kontra lokalizacja)?
Bo to jest dowcip, który żyje w konkretnym języku. „573” działa, bo 5/7/3 mają te, a nie inne skrócone odczyty; „2943” działa, bo da się je złożyć w konkretne japońskie słowo; „765” działa, bo NAMCO brzmi „na-mu-ko”. Gdy przenosisz grę na angielski czy polski, te odczyty nagle znikają – i lokalizacja ma wtedy trzy wyjścia: wymyślić inny numer-dowcip, dopisać wyjaśnienie (które zabija rytm), albo pogodzić się ze stratą warstwy. I właśnie dlatego fani często czują, że „japońska wersja ma więcej sekretów” – bo ona dosłownie ma więcej języka w cyfrach.
„Ćwiczenia” na koniec
Na koniec możesz potraktować goroawase jak mały instrument do codziennej zabawy językiem. Jest to co prawda ćwiczenie głównie dla tych, którzy uczą się japońskiego, ale teoretycznie można i próbować z polskim, choć będzie trudniej znaleźć odpowiednie słowa. Wybierz liczbę, najlepiej krótką (2–6 cyfr), rozpisz wszystkie możliwe japońskie czytania każdej cyfry (rodzime, sinojapońskie, skróty, czasem „angielskawe”), a potem zacznij układać z nich sylaby tak, jakbyś składał puzzle. Jeśli coś brzmi topornie, skróć, zamień odczyt, dodaj albo odejmij „rytmiczne” ん („n”), ewentualnie pozwól sobie na lekkie udźwięcznienie – nie po to, by oszukiwać, tylko by fraza płynęła.
Drugi krok to dopasowanie sensu. Dobre goroawase zwykle nie jest przypadkowe: liczba ma coś znaczyć – nazwę miejsca, emocję, żart, obietnicę, motto, „tajne hasło” dla znajomych. Dlatego po ułożeniu brzmienia sprawdź skojarzenia: czy to nie zahacza o coś niechcianego (np. pechowe 4 i 9), czy nie brzmi dwuznacznie, czy nie robi wrażenia sztucznego. Lubimy, kiedy brzmi to naturalnie – kiedy można to powiedzieć jednym tchem i od razu czuć, że to ma sens.
I jest jeszcze najważniejszy test, prosty jak łyk herbaty: czy to brzmi dobrze. Jeśli brzmi, to już połowa sukcesu: takie kody żyją, bo są wygodne i szybkie. Właśnie dlatego w Japonii goroawase wchodzi do numerów telefonów, dat, nazw marek, a nawet do statystyk w grach: to nie jest akademicka łamigłówka, tylko praktyka, która ma działać w realnym życiu.
A puenta? Goroawase mówi coś bardzo ciekawego o współczesnej Japonii: że nawet w świecie cyfr i technologii wciąż liczy się brzmienie, rytm, miękki uśmiech w komunikacji. To humor, pamięć i kultura dźwięku w jednym — mała sztuka codzienności, w której nawet kalkulator może opowiadać historie, jeśli tylko umiesz go „posłuchać”.
未開 ソビエライ
Mike Soray
(Michał Sobieraj)
未開 ソビエライ
Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia. Autor książki "Silne kobiety Japonii" (>>zobacz)
Osobiste motto:
"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)
Mike Soray
(aka Michał Sobieraj)
Napisz do nas...
Ciechanów, Polska
dr.imyon@gmail.com
___________________
inari.smart
Chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami czy uwagami o stronie lub apce? Zostaw nam wiadomość, odpowiemy szybko. Zależy nam na poznaniu Twojej perspektywy!