Gyaru: Gdzie zaczęła się rewolucja młodych Japonek?

Wśród różnych współczesnych ruchów kultury młodzieżowej Japonii leży zjawisko o nazwie Gyaru („ギャル”) - subkultura mody, która wyróżnia się nie tylko swoim unikatowym stylem, ale także jako wyraz buntu przeciwko tradycyjnym standardom piękna i społecznym normom. Słowo "Gyaru" pochodzi od angielskiego słowa "gal", co w japońskiej wymowie brzmi właśnie jak "gyaru". Ta subkultura jest wyrazem pewności siebie, niezależności i przede wszystkim indywidualizmu młodych Japonek, co już samo w sobie stoi nieco w sprzeczności z tym, czego oczekuje tradycyjna kultura japońska od kobiet.

Początki subkultury Gyaru sięgają lat 90. XX wieku, kiedy to młode Japonki zaczęły modyfikować swoje szkolne mundurki, dodając do nich elementy zachodniej mody i stylizacji. To właśnie wtedy po raz pierwszy Yasumasa Yonehara, jedna z pierwszych osób, które zauważyły tę subkulturę mody, wyraziła zdziwienie słowami: "Gyaru dosłownie pojawiły się znikąd". Ten okres w Japonii był czasem głębokich zmian społeczno-ekonomicznych, a kultura Gyaru stała się jednym z najbardziej widocznych przejawów tych przemian, zwłaszcza w kontekście wyrażania niezależności i niekonwencjonalności przez młodzież.

 

Za początek subkultury Gyaru można uznać tętniącą życiem dzielnicę Shibuya w Tokio. Shibuya, ze swoim słynnym skrzyżowaniem i ogromnymi reklamowymi ekranami, stała się miejscem spotkań młodzieży, która pragnęła wyrazić siebie w nowatorski sposób. To właśnie tu, na ulicach pełnych kolorów i energii, zaczęły pojawiać się pierwsze dziewczyny z charakterystycznymi opaleniznami, jaskrawo farbowanymi włosami i wyrazistym makijażem.

 

Wkrótce po tym, gdy styl Gyaru zaczął zdobywać popularność wśród młodzieży, moda ta zaczęła przenikać również do innych form wyrazu, takich jak manga i anime. Postacie inspirowane Gyaru zaczęły pojawiać się w popularnych serialach, co tylko dodatkowo napędzało fascynację tym nowym stylem wśród młodszych pokoleń Japonii.

Początki i ewolucja subkultury

Lata 90. XX wieku w Japonii obfitowały w bujnie rozkwitające nowe subkultury, ale jedna z nich wyróżniała się na tle innych – Kogyaru. Młode dziewczęta, uczennice szkół średnich, zaczęły modyfikować swoje szkolne mundurki, przekształcając je w bardziej stylowe i prowokujące kreacje. W tym czasie liczne magazyny modowe, takie jak "Popteen" czy "Egg", zaczęły promować ten styl, a Kogyaru stały się symbolem młodzieżowego buntu w kontekście tradycyjnych norm obyczajowych japońskiego społeczeństwa.

 

Przed pojawieniem się Kogyaru, młodzieżowe subkultury w Japonii były już obecne w postaci chiima, znanych również jako "teamers". Chiima, głównie pochodzący z bogatych rodzin, byli znani z organizowania hucznych imprez i marnowania pieniędzy. Kogyaru były często kojarzone z chiima, pełniąc rolę ich partnerek lub będąc częścią tych samych kręgów towarzyskich. Relacje te były jednym z pierwszych powodów, dla których Kogyaru zwróciły na siebie uwagę społeczeństwa.

 

Po pierwsze, sposób, w jaki Kogyaru modyfikowały swoje mundurki, był uważany za prowokacyjny i wywoływał kontrowersje w konserwatywnym społeczeństwie japońskim. Zmieniając długość spódnic i dodając "luźne skarpetki", stanowiły wyzwanie dla dominującej normy tego, jak powinna wyglądać uczennica. Te modyfikacje stały się formą buntu przeciwko rygorystycznym normom społecznym.

 

Jednakże nie tylko modyfikacje uniformów stały się źródłem kontrowersji. W połowie lat 90., media zaczęły przedstawiać Kogyaru w sposób bardziej seksualny, tworząc wizerunek młodych dziewcząt jako obiektów pożądania dla starszych mężczyzn. Tabloidy, takie jak japońskie shūkanshi, skojarzyły Kogyaru z młodocianą prostytucją, znanej w Japonii jako 'enjo kosai', pomimo tego, że większość Kogyaru nie miała z tym nic wspólnego.

 

Kontrowersje te wpłynęły na wizerunek Kogyaru w społeczeństwie i były jednym z czynników, które przyczyniły się do dalszej ewolucji subkultury Gyaru, prowadząc do powstania ganguro – bardziej ekstremalnej wersji Kogyaru, która miała na celu odcięcie się od stereotypów narzuconych przez społeczeństwo.

 

 

Ganguro: Odpowiedź na Stereotypy

Pomimo że Kogyaru były początkowo symbolem buntu przeciwko społecznym normom, ich wizerunek został skomplikowany przez media, które przedstawiały je w kontrowersyjnym świetle. W odpowiedzi na to narastające zniekształcenie i chęć dalszej autodefinicji, Ganguro powstało jako bardziej radykalna forma wyrazu. Przekształcenie to było bezpośrednią reakcją na stereotypy narzucone Kogyaru i miało na celu całkowite odcięcie się od tradycyjnych japońskich standardów piękna. Ganguro, które dosłownie oznacza "ciemna twarz", było nie tylko modelem, ale też manifestem przeciwko konformizmowi i społecznym oczekiwaniom.

 

Ganguro przyniosło ze sobą zauważalne zmiany w stylizacji. Najbardziej charakterystyczną cechą była ciemna opalenizna, która kontrastowała z tradycyjnym japońskim ideałem bladego i nieskazitelnego naskórka. Dodatkowo, Ganguro korzystały z jaskrawego makijażu – białych podkreślonych oczu i jasnych ust, czyniąc kontrast między opalenizną a wyrazistymi detalami jeszcze bardziej wyraźnym. Włosy często były farbowane na jasne, niestandardowe kolory. Te śmiałe wybory były świadomym przeciwstawieniem się tradycyjnemu japońskiemu pięknu i miały na celu wyrażenie indywidualności. Ganguro były nie tylko odejściem od normy, ale też wyzwaniem dla społeczeństwa, które je oceniało, dając wyraz swojemu niezadowoleniu z narzuconych im stereotypów.

 

 

Kim one są?

Gyaru zwykle kojarzy się z młodszą generacją Japonek. Większość członkiń tej subkultury to kobiety w wieku od późnych lat nastoletnich do wczesnych trzydziestych. W latach 90., kiedy kultura Gyaru zyskiwała na popularności, dominowała grupa wiekowa 15-25 lat. Szacunkowo, około 60% Gyaru to kobiety w wieku 18-25 lat, podczas gdy 30% ma poniżej 18 lat, a reszta przekracza 25 lat.

 

Jest pewne zróżnicowanie w poziomie edukacji wśród Gyaru. Wiele młodych kobiet związanych z tym ruchem jest wciąż w szkole średniej lub na studiach, co stanowi około 40% populacji Gyaru. Mimo że subkultura ta jest kojarzona z młodością i buntowniczością, wiele Gyaru kontynuuje edukację na poziomie wyższym. Co do zamożności, trudno jest jednoznacznie określić ekonomiczny status Gyaru, ale wiele z nich pracuje w sektorze usługowym, w sklepach z modą lub w branży rozrywkowej, co daje im pewien stopień niezależności finansowej.

 

Większość Gyaru pracuje w miejscach, które pozwalają im wyrażać swoją indywidualność, na przykład w sklepach z modą ulicznej w dzielnicach takich jak Shibuya w Tokio. Inne popularne zawody wśród Gyaru to prace w salonach urody, barach hostess lub w klubach nocnych. Szacuje się, że około 50% Gyaru czerpie dochody z branży modowej, 20% z branży urody, a pozostałe 30% z różnych sektorów, w tym z branży rozrywkowej.

 

Postaci gyaru na japońskim ekranie

"Kabukichō Love Hotel" (2014) reżyserii Ryuichi Hiroki: Ten film, choć nie skupia się wyłącznie na subkulturze Gyaru, oddaje atmosferę tokijskiej dzielnicy rozrywki, Kabukichō, w której kultura Gyaru miała wpływ na modę i styl życia młodych ludzi. Jedna z postaci, Rikako, pracuje jako modelka i prezentuje styl zbliżony do Gyaru z ciężkim makijażem i jaskrawym ubiorem. Jej postać odzwierciedla buntowniczy duch młodzieży i poszukiwanie własnej tożsamości wśród chaosu miejskiego życia.

 

"GAL" (2012) reżyserii Junichi Mimura: Film opowiada historię młodej dziewczyny imieniem Rika, która chce stać się Gyaru. Przez cały film śledzimy jej ewolucję i adaptację do subkultury Gyaru. Rika, przyciągnięta błyskiem i blaskiem stylu Gyaru, ostatecznie odkrywa, że bycie częścią tej subkultury oznacza coś więcej niż tylko zewnętrzny wygląd. Film podkreśla zarówno powierzchowne, jak i głębsze aspekty bycia Gyaru w Japonii.

 

"Gyaru and Dinosaur" ("Gal to Kyouryuu", 2020): Komediowe anime, które przedstawia codzienne życie dziewczyny o imieniu Kaede, która jest typową Gyaru, i jej współlokatora - dinozaura. Seria ukazuje zabawne interakcje między nimi, a postać Kaede reprezentuje typowe zachowanie i styl Gyaru - jest energiczna, towarzyska i kładzie duży nacisk na swój wygląd.

 

"My First Girlfriend is a Gal" ("Hajimete no Gal", 2017): To anime opowiada historię licealisty, który zaczyna spotykać się z dziewczyną o imieniu Yukana, która jest przedstawiona jako typowa Gyaru. Przez całą serię obserwujemy, jak główny bohater zmienia swoje postrzeganie Gyaru, zdając sobie sprawę, że Yukana jest znacznie bardziej złożoną postacią, niż początkowo myślał.

 

"Super GALS!" ("GALS!", 2001-2002): Anime koncentruje się na życiu Ran Kotobuki, dziewczyny, która jest najbardziej znana jako Gyaru w Shibuya. Seria ukazuje jej codzienne życie, przyjaźnie, związki i przygody z innymi Gyaru. Ran jest silną, niezależną dziewczyną, która ceni przyjaźń ponad wszystko i często walczy z niesprawiedliwością w swoim otoczeniu.

 

"Peach Girl" (2005): Mimo że główna bohaterka Momo Adachi nie jest typową Gyaru, jej wygląd i zachowanie są często mylone z tym stylem przez innych. Jej opalona skóra (często kojarzona z Ganguro, odmianą Gyaru) jest źródłem wielu nieporozumień i plotek w szkole. Anime skupia się na jej życiu miłosnym, przyjaźniach i wyzwaniach związanymi z byciem mylonym z Gyaru z powodu jej wyglądu.

 

 

Różnorodność w świecie Gyaru: Od Ganguro do Hime Gyaru

Wielość Odmian Gyaru: Kultura Gyaru w Japonii, choć znana ze swojego specyficznego wyglądu i stylu życia, nie jest monolitem. Jej różnorodność odzwierciedla bogactwo kreatywności i indywidualizmu młodzieży, która dostosowuje i reinterpretuje trendy mody według własnych upodobań. Powstanie wielu odmian Gyaru jest ściśle związane z dynamicznie zmieniającym się krajobrazem kultury pop i społecznością młodzieżową, która ciągle poszukuje nowych sposobów wyrażenia siebie. Poniżej zaledwie garstka w morzu odmian i podgatunków:

 

Ganguro: Już wcześniej wspomniana odmiana Gyaru, charakteryzuje się głęboko opaloną skórą, białym makijażem dookoła oczu i na ustach oraz kolorowymi włosami. Ten styl był reakcją na tradycyjne japońskie standardy piękna, które idealizowały bladą skórę.

 

Hime Gyaru (Księżniczka Gyaru): Ten styl jest całkowitym przeciwieństwem Ganguro. Hime Gyaru inspiruje się zachodnimi wyobrażeniami księżniczek: koronkami, tiulami, różami i koronami. Osoby przybierające ten styl noszą często jasne, pastelowe kolory, a ich makijaż jest delikatny i dziewczęcy.

 

Kuro Gyaru (Czarna Gyaru): W tym stylu dominuje ciemna karnacja, ale w odróżnieniu od Ganguro, makijaż jest bardziej stonowany. Kuro Gyaru często noszą ciemniejsze kolory ubrań i bardziej naturalny makijaż, ale zawsze z pewnym ekstrawaganckim akcentem.

 

Yamanba i Manba: Te dwa style są ewolucjami Ganguro. W obu przypadkach charakterystyczne są jaskrawe kolory makijażu i odzieży, ale Manba jest bardziej ekstremalny z wyraźniejszym makijażem wokół oczu i kolorowymi plamami na twarzy. Yamanba i Manba często noszą kolorowe bransoletki, koraliki i inne akcesoria.

 

Agejo: Agejo to styl, który jest bardzo dziewczęcy i uwodzicielski. Inspiruje się modą z magazynów dla dorosłych kobiet i jest popularny wśród pracowników klubów hostess. Charakteryzuje się koronkową odzieżą, wysokimi obcasami i bogatym makijażem. Jest to styl bardzo kobiecy, który jednocześnie podkreśla niewinność i seksapil.

 

W świecie Gyaru ewolucja i adaptacja są kluczem. Wielość odmian świadczy o tym, jak głęboko zakorzenione są wartości indywidualizmu i ekspresji w tej subkulturze. Każdy styl, choć odmienny, jest świadectwem kreatywności i odwagi młodych Japonek do eksperymentowania z własnym wyglądem w kontekście społeczeństwa, które często ceni konformizm.

 

 

Ewolucja i ciągłość kultury Gyaru

W ciągu lat kultura Gyaru przeszła ewolucję, dostosowując się do zmieniających się trendów i nastrojów społecznych. To, co zaczęło się jako bunt przeciwko tradycyjnym standardom piękna, szybko stało się ważnym elementem młodzieżowej kultury Japonii. Wraz z upływem czasu, styl i wygląd Gyaru przeszedł wiele zmian - od ekstrawaganckiego Ganguro do bardziej stonowanych odmian takich jak Hime Gyaru czy Agejo. Mimo to, duch oporu i indywidualizmu pozostał niezmienny w tej subkulturze.

Jak wiele jednak subkultur, także Gyaru stało się celem komercjalizacji. Wraz z rosnącą popularnością, firmy z branży modowej zaczęły tworzyć produkty specjalnie dla Gyaru, a także powstały magazyny takie jak „Egg” skierowane do tej grupy. Z jednej strony, komercjalizacja przyniosła Gyaru szersze uznanie i dostępność produktów dostosowanych do ich stylu. Z drugiej strony, niektórzy argumentowali, że prowadzi to do utraty pierwotnego ducha buntu i indywidualizmu, zastępując go konsumpcjonizmem.

 

W społeczności Gyaru, istnieje silny kult "starszych sióstr" (jap. "oneesan"). Są to doświadczone członkinie społeczności, które służą jako mentorki dla młodszych adeptek stylu. Oneesan przekazują nie tylko wskazówki dotyczące mody i makijażu, ale także wartości i filozofię kultury Gyaru. W środowisku, które ceni indywidualizm i ekspresję, role oneesan są kluczowe w zachowaniu ciągłości i przekazywaniu tradycji kultury Gyaru z pokolenia na pokolenie.

 

 

Gyaru-o: Męska interpretacja subkultury Gyaru

Chociaż kultura Gyaru jest głównie kojarzona z młodymi Japonkami, z biegiem lat również mężczyźni zaczęli przyjmować tę subkulturę, tworząc własną odmianę znanej jako Gyaru-o (dosłownie „męska Gyaru”). Gyaru-o, podobnie jak ich żeńskie odpowiedniki, byli symbolem buntu przeciwko tradycyjnym normom społecznym. Po raz pierwszy zaczęli się pojawiać w latach 90., równolegle z rosnącą popularnością Gyaru wśród kobiet.

 

Chociaż Gyaru-o czerpie inspiracje z kultury Gyaru, ich styl jest unikalny. Charakteryzuje się on głównie mocno opaloną skórą, wyrazistym makijażem oczu, oraz fryzurami często z blond lub innymi jaskrawymi pasemkami. Odzieżowa strona ich stylu często łączy elementy hip-hopu z tradycyjną japońską modą uliczną. Można zauważyć, że w porównaniu do żeńskiej wersji, styl męski jest bardziej stonowany, ale nadal odważny i ekstrawagancki.

 

Podobnie jak ich żeńskie odpowiedniki, Gyaru-o często spędzają czas w specjalnych kawiarniach, klubach i centrach handlowych, które kierują swoją ofertę do subkultury Gyaru. Są również aktywni w mediach społecznościowych, gdzie dzielą się swoim stylem i doświadczeniami. Choć są mniej liczni niż Gyaru, odgrywają ważną rolę w społeczności, przyczyniając się do jej różnorodności i ciągłej ewolucji.

 

 

Poza powierzchownością: Głębsze rysy Gyaru

Subkultura Gyaru jest fascynującym przykładem tego, jak młode pokolenia wykorzystują modę i styl do wyrażania swojego niezadowolenia z narzuconych norm i wartości. Choć na pierwszy rzut oka Gyaru może wydawać się jedynie ekstrawaganckim trendem modowym, jest to ruch głęboko zakorzeniony w dążeniu do indywidualizmu, wolności wyboru i akceptacji różnorodności.

 

W miarę upływu czasu Gyaru ewoluowały, adaptując się do zmieniających się realiów społecznych i kulturowych Japonii. Ich obecność i wpływ na japońską popkulturę, od mody po film i anime, są dowodem na to, że są one więcej niż tylko chwilową modą. Gyaru stanowią żywy dowód na to, że młode pokolenia są w stanie tworzyć, przekształcać i podtrzymywać subkultury, które odzwierciedlają ich wartości, pragnienia i aspiracje.

"Dla mnie bycie Gyaru to nie tylko ubieranie się w pewien sposób. To świadome wybieranie wolności, bycia sobą i odrzucania tego, co społeczeństwo uważa za 'normalne'." – Rina Tanaka, aktywistka i członkini społeczności Gyaru.