Na Olimpie absurdu i lekkiej sprośności

 

Gdyby istniał Olimp absurdalnych i kolorowych serii anime, "Yattaman" z pewnością zająłby tam honorowe miejsce. Ta niedorzeczna mieszanka superbohaterów, robotów, wymyślnych tortur, mocno przerysowanych, acz genialnych niekiedy pomysłów przez lata bawiła, intrygowała, a czasem nawet dezorientowała swoich widzów. "Yattaman" nie jest tylko kolejnym tytułem w bibliotece japońskiej animacji; to raczej pamiątka z czasów, gdy granice wyobraźni w anime wydawały się nie mieć końca, a kreatywność twórców testowała granice rzeczywistości. I granice odbiorcy.

 

Począwszy od roznegliżowanej panny Droni (Doronjo) z openingu, poprzez niekiedy dość brutalne w swej pokraczności tortury trzech głównych bohaterów (tak, traktuję bandę Dorombo jako głównych bohaterów serii), aż po teksty, które we współczesnych czasach nie miały by prawa przejść przez cenzurę "poprawnej" telewizji. Może przypomnijmy sobie kilka odzywek z Yattamana, by lepiej się odnaleźć na resztę artykułu w tym, dość skrzywionym świecie:

 

Dronio: "Mam już dosyć takiego życia. Ilekroć spotykamy Yattamana, dostajemy w skórę, wszyscy oglądają mnie rozebraną. Zmarnowałam młodość. Dłużej tego nie zniosę".

 

Dokurobei: Głupcy! Znów wam się nie udało! Dronio: Tym razem to nie nasza wina. Informacje były niedokładne. Nie było tam kamienia. Dokurobei: Nie mogę rozczarować widzów, którzy czekają na ukaranie was.

 

Tonzler: Stąd widać tylko morską wodę i niebiańskie powietrze. Boyakki: Co za szczęście! Pomyśl tylko, co by było, gdybyśmy widzieli morskie powietrze i niebiańską wodę.

 

Dronio: Skoro tak bardzo ci się podobam, możemy się przecież pobrać. Boyakki: Nie będę rujnował sobie życia dla chwilowej przyjemności.

 

Historia Powstania Serii Time Bokan i Yattaman

 

Seria "Time Bokan" została stworzona przez japońskie studio animacji Tatsunoko Production, znane z tworzenia innowacyjnych i wpływowych serii anime. "Time Bokan", zainaugurowana w 1975 roku, stała się szybko popularna dzięki swojej unikalnej mieszance humoru, akcji i podróży w czasie. Seria ta składa się z kilku odrębnych tytułów, w tym "Yattaman" (1977), "Zendaman" (1979), "Time Patrol-Tai Otasukeman" (1980), oraz późniejszych kontynuacji i spin-offów. Każda z tych serii, choć różna pod względem postaci i fabuły, podążała za głównym motywem podróży w czasie i walki dobra ze złem, co stało się znakiem rozpoznawczym "Time Bokan".

 

"Yattaman", druga seria w ramach franczyzy "Time Bokan" (pierwsza z 1975 nazywała się po prostu „Time Bokan”), miała swoją premierę w 1977 roku. Została stworzona przez Hiroshiego Sasagawa, jednego z czołowych twórców w studia Tatsunoko Production, który był odpowiedzialny za wiele innych znanych serii anime (np. „Science Ninja Team Gatchaman”, „Speed Racer”, czy Polymar”). Sasagawa, znany z umiejętności łączenia humoru z dynamiczną akcją, nadał "Yattaman" charakterystyczny, lekko absurdalny ton, który przyciągał widzów różnych pokoleń.

 

Studio Tatsunoko Production, założone w 1962 roku przez braci Tatsuo i Kenji Yoshida, odgrywało kluczową rolę w kształtowaniu historii anime, a "Yattaman" stał się jednym z ich flagowych tytułów, ugruntowując ich reputację jako innowatorów w dziedzinie animacji. W kontekście późnych lat 70-tych, kiedy "Yattaman" został wydany, był to okres, w którym japońska animacja zaczęła zdobywać międzynarodową popularność, a seria ta znacząco przyczyniła się do tego trendu.

 

 

Nazewnictwo

Słowo "Yattaman" w serii anime ma swoje korzenie w japońskiej grze słów. "Yatta" (やった) w japońskim oznacza "udało się!" lub "zrobione!", wyrażenie często używane, aby okazać radość z osiągnięcia sukcesu (takie polskie "jessssst!"). Końcówka "-man" jest typowym dodatkiem w japońskich nazwach superbohaterów, co można porównać do angielskiego "man" w nazwach takich jak "Superman" czy "Spider-Man". W kontekście "Yattaman", nazwa ta oddaje charakterystyczny dla serii humor i radosny ton, łącząc motywy superbohaterów z lekkością i zabawą.

 

"Time Bokan" (タイムボカン) to nazwa serii, do której należy "Yattaman". "Time" odnosi się do czasu, co jest kluczowe, biorąc pod uwagę, że podróże w czasie są ważnym motywem w całej serii "Time Bokan". "Bokan" to zniekształcenie słowa "bakuhan", co w wolnym tłumaczeniu oznacza "eksplozja czasu". Razem, "Time Bokan" może być interpretowane jako "eksplozje w czasie", co doskonale oddaje dynamikę i przygodowy charakter serii.

 

Imiona postaci w "Yattaman" także mają swoje znaczenie. Główni bohaterowie, Gan-chan (Yattaman-1) i Ai-chan (Yattaman-2), mają typowe japońskie imiona. "Gan" (頑) może oznaczać "twarde" lub "wytrzymałe", co pasuje do jego roli jako bohatera, natomiast "Ai" (愛) oznacza "miłość", co może odnosić się do jej serdeczności i dobroci. Antybohaterowie, znani jako trójka złoczyńców Doronbo, składają się z Doronjo, Boyacky i Tonzura. "Doronjo" brzmi podobnie do japońskiego słowa "doron", które jest onomatopeją oznaczającą zniknięcie lub ucieczkę, pasując do jej charakteru jako przewrotnego złoczyńcy. Boyacky i Tonzura mają mniej oczywiste znaczenia, ale ich imiona dodają komediowego charakteru ich postaciom, odzwierciedlając lekki i humorystyczny ton serii.

 

Sadystyczny Dokurobei z kolei to tajemniczy i enigmatyczny przywódca, którego imię łączy "dokuro" (髑髏), oznaczające "czaszka", z końcówką "bei", co może wskazywać na jego pozycję jako przywódcy. Ta nazwa podkreśla jego mroczny, zagadkowy charakter i dominującą rolę w kierowaniu grupą Doronbo.

 

 

Yattaman: opis fabuły

 

Seria "Yattaman" zabiera widzów w kolorowy świat pełen humoru, absurdów i przygód. Fabuła koncentruje się wokół walki między dobrze zorganizowaną grupą superbohaterów, znanych jako Yattaman, a chaotycznym zespołem złoczyńców zwanym Doronbo, których misją jest zdobycie potężnych artefaktów, tzw. Skull Stones. Każdy odcinek serii przynosi nowe wyzwania, w których Yattaman muszą udaremniać złośliwe plany grupy Doronbo, jednocześnie zachowując lekkość i humor, charakterystyczny dla serii.

 

Głównymi bohaterami "Yattaman" są dwójka młodych, energicznych superbohaterów: Gan-chan (Yattaman-1) i Ai-chan (Yattaman-2). Gan-chan jest odważny, pełen entuzjazmu i zawsze gotowy do działania, co czyni go naturalnym liderem duetu. Ai-chan, z kolei, wnosi do zespołu inteligencję, spryt i empatię. Razem tworzą zgrany team, w którym połączenie siły i sprytu pozwala im na pokonywanie przeszkód stawianych przez Doronbo.

 

Ważną rolę w serii odgrywa również postać Dokurobei, tajemniczego przywódcy grupy Doronbo. Regularnie dostarcza on złoczyńcom nowe, często absurdalne wynalazki i gadżety, mające pomóc im w ich niecnych planach. Chociaż te wynalazki rzadko działają tak, jak powinny, dodają one serii element zaskoczenia i humorystycznej nieprzewidywalności.

 

Unikalnym elementem "Yattaman" są ich imponujące mechanizmy obronne – ogromne roboty, znane jako Yatta Vehicles. Każdy z tych robotów ma unikalne umiejętności i jest niezbędny w walce z grupą Doronbo. Walki te są często dynamiczne i pełne efektownych rozwiązań, dodając serii element spektaklu i wizualnego bogactwa. W ten sposób "Yattaman" łączy tradycyjne elementy superbohaterów z innowacyjnością i kreatywnością, co przyciągało i nadal przyciąga widzów różnych pokoleń.

 

 

Powtarzalność, jak w zegarku

Yattaman jest specyficzny w swojej powtarzalności i we współczesnych czasach mogło by to nie być możliwe. Mianowicie każdy odcinek dzieje się według ściśle określonego schematu i prawie nigdy nie odbiega od niego. Schemat idzie tak…

 

Odcinek rozpoczyna się od nowego przekrętu grupy Doronbo, mającego na celu zdobycie pieniędzy lub innych zasobów. Następnie pojawia się tajemniczy Dokurobei, który zleca im misję i dostarcza najnowszy, pomysłowy wynalazek, mający pomóc w zdobyciu  czaszki Skull Stone'a. Grupa Doronbo konstruuje wówczas robota, który ma im w tym pomóc. Tymczasem Yattamanowie, będąc mimowolnymi świadkami knowań złoczyńsców ruszają w pościg, prowadzący do serii zdarzeń w miejscu, gdzie ukryty jest artefakt. Ostatecznie dochodzi do starcia między robotem złoczyńców a robotem Yattamanów, które zawsze kończy się zwycięstwem bohaterów i komiczną karą dla grupy Doronbo, często w postaci humorystycznego upokorzenia lub przesadzonej kary fizycznej (często był to najbardziej wyczekiwany fragment).

 

Ta powtarzalna struktura tworzy rytmiczny i przewidywalny wzorzec, który jest jedną z charakterystycznych cech serii. Czy to źle? Mogłoby być źle i nudno. Ale w przypadku Yattamana działało to idealnie.

 

 

Trójka Złoczyńców: Ikony Serii

 

Charakterystyka postaci Doronbo

Trójka złoczyńców z grupy Doronbo, składająca się z Doronjo, Boyacky'ego i Tonzury, stanowi kluczowy element serii "Yattaman". Doronjo, z jej przewrotnym urokiem i dowcipem, jest liderką grupy. Boyacky, wynalazca i techniczny geniusz, odpowiada za tworzenie różnorodnych urządzeń, które jednak często zawodzą w kluczowych momentach. Tonzura, siła robocza grupy, charakteryzuje się swoją naiwnością i prostodusznością. Razem tworzą zespół, który, mimo swoich złych zamiarów, nieustannie wpada w zabawne i absurdalne sytuacje, będąc symbolem komediowej strony serii.

 

Ewolucja i rozwój postaci

W trakcie trwania serii, postacie Doronbo przechodzą subtelną ewolucję. Początkowo przedstawieni jako typowi złoczyńcy, z czasem zyskują oni więcej głębi i niuansów, stając się bardziej trójwymiarowymi postaciami. Ich nieudane próby zdobycia Skull Stones oraz niekończące się niepowodzenia sprawiają, że widzowie zaczynają dostrzegać w nich coś więcej niż tylko przeciwników dla Yattamanów. Ich wzajemne relacje, osobiste dylematy i humorystyczne niepowodzenia dodają serii ciepła i ludzkiego wymiaru, który jest niezwykle przyciągający.

 

Dlaczego Doronbo stali się ulubieńcami widzów

Zaskakującą, ale znaczącą zmianą w percepcji serii jest to, jak trójka Doronbo stała się ulubieńcami widzów. Ich nieustanne porażki, często wynikające z naiwności lub pechowych okoliczności, sprawiają, że są bardziej ludzcy i sympatyczni niż tradycyjnie nieomylni bohaterowie „dobrzy”. Widzowie mogą łatwo zidentyfikować się z ich ludzkimi słabościami i błędami. Dodatkowo, humor i kreatywność, z jaką są przedstawiane ich perypetie, tworzą z nich postacie nie tylko złe, ale przede wszystkim zabawne i barwne, co przyczynia się do ich ogromnej popularności.

 

 

 

Yattaman w Polsce: Emisja na kanale Polonia 1

 

Początki Yattamana w polskiej telewizji

Emisja "Yattaman" w Polsce rozpoczęła się w latach 90-tych na kanale Polonia 1, który był jednym z pierwszych prywatnych kanałów telewizyjnych w kraju, oferującym alternatywę dla programów telewizji państwowej. W tamtym okresie, Polonia 1 była pionierem we wprowadzaniu zagranicznych seriali animowanych, w tym japońskiego anime (inna kwestia, że były to już wtedy ponad 20-letnie anime z lat 70-tych, których opłata licencyjna była niska), do polskiej oferty telewizyjnej. "Yattaman", ze swoją barwną estetyką, humorystycznym podejściem do przygód i niepowtarzalnym stylem, szybko zdobył popularność wśród młodych widzów, stanowiąc jedno z pierwszych spotkań polskiej publiczności z kulturą anime.

 

Niekonwencjonalna fabuła Yattamana, pełna humoru i nieoczekiwanych zwrotów akcji, sprawiała, że stał się ulubieńcem wielu młodych widzów. Postaci z "Yattamana", zwłaszcza komiczna grupa złoczyńców Doronbo, stały się kultowymi figurami, a ich przygody były szeroko komentowane i naśladowane na szkolnych podwórkach.

 

Emisja "Yattamana" na Polonia 1 odegrała znaczącą rolę w kształtowaniu percepcji anime w Polsce. Dla wielu widzów była to pierwsza styczność z japońską animacją, co otworzyło drogę do zainteresowania innymi seriami anime i mangą. "Yattaman" przyczynił się do zbudowania fanowskiej bazy anime w Polsce, inspirując kolejne pokolenia do zgłębiania japońskiej kultury pop i otwierając rynek dla dalszych importów anime.

 

Wpływ "Yattamana" na polską kulturę popularną jest trwały. Serial nie tylko wprowadził widzów w świat anime, ale także stał się częścią nostalgii dla pokolenia dorastającego w latach 90-tych. Jego wpływ jest widoczny w dzisiejszych dyskusjach na temat retro telewizji, spotkaniach fanów anime oraz w internetowych społecznościach, gdzie nadal dzielą się wspomnieniami i uczuciami nostalgii dla tej kultowej serii. "Yattaman" pozostaje symbolem epoki i ważnym elementem polskiego krajobrazu medialnego tamtych lat.

 

 

Nowe wcielenia serii

Współczesne wcielenie "Yattamana" obejmuje kilka znaczących produkcji, które odświeżyły serię dla nowych pokoleń. Najbardziej znaczącym z tych projektów jest film "Yatterman" z 2009 roku, reżyserowany przez Takashi Miike. Film ten, będący mieszanką akcji na żywo i efektów specjalnych, przynosi nowe spojrzenie na klasyczne postacie i motywy serii, zachowując przy tym jej charakterystyczny humor i styl. Oprócz filmu, "Yattaman" powrócił również w formie nowych serii animowanych, takich jak "Yatterman Night" (Yoru no Yatterman) z 2015 roku, która opowiada historię z zupełnie nowej perspektywy, skupiając się na potomkach pierwotnych antagonistów serii, co stanowi interesujący zwrot w klasycznej narracji.

 

Oprócz produkcji telewizyjnych i filmowych, "Yattaman" rozszerzył swoją obecność także poprzez mangi i różne formy merchandisingu. Seria ta doczekała się własnych adaptacji mangowych, które pozwalają fanom zagłębić się w świat Yattamana w nowy sposób. Również rynek zabawek i kolekcjonerskich figurek został wzbogacony o produkty związane z "Yattamanem", w tym modele Yatta Vehicles oraz figurki postaci. Te dodatkowe elementy franczyzy nie tylko utrzymują zainteresowanie starszych fanów, ale również przyciągają młodsze pokolenie, przedstawiając im klasyczne postacie i motywy w nowoczesnej odsłonie. Merchandising, odgrywając kluczową rolę w utrzymaniu popularności serii, stanowi ważny aspekt współczesnego dziedzictwa "Yattamana".

 

 

Miejsce dla Yattamana w XXI wieku?

Seria, która kiedyś była domeną telewizyjnych kreskówek, dziś żyje w memach, tweetach i postach na forach internetowych. Swoisty renesans "Yattamana" można zauważyć w nostalgicznych odniesieniach do serii, które pojawiają się na różnych platformach internetowych, gdzie dorośli fani dzielą się wspomnieniami z dzieciństwa (nieśmiało wspomnieć mogę i o niniejszym artykule). Postaci z serii, zwłaszcza trójka Doronbo ze swoimi komicznymi wpadkami, stały się bohaterami licznych żartów i memów, co świadczy o tym, że "Yattaman" wciąż ma coś do zaoferowania nowym pokoleniom widzów.

 

Mimo że "Yattaman" jest często postrzegany przez pryzmat nostalgii, jego wpływ wykracza poza samą tęsknotę za przeszłością. Seria ta, ze swoją mieszanką humoru, akcji i niecodziennych przygód, pokazuje, że w świecie anime nie ma miejsca na nudę. Nawet dzisiaj, w erze skomplikowanych fabuł i zaawansowanej grafiki, prostota i zabawność "Yattamana" przypominają, że czasem mniej znaczy więcej. W ten sposób "Yattaman" nie tylko zachowuje swoje miejsce w historii anime, ale również udowadnia, że klasyczne serie mogą nadal bawić i cieszyć, nawet jeśli nieco się postarzały. Czy w przyszłości zobaczymy kolejne odsłony "Yattamana"? Czas pokaże, ale jedno jest pewne – jego miejsce w sercach fanów jest niezagrożone (póki nie wymrzemy, co wraz z upływem czasu wydaje się coraz mniej odległe).