Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.
2023/10/31

Origami – spojrzenie z lotu na papierowych skrzydłach.

Czym jest origami?

Origami, starożytna sztuka składania papieru pochodząca z Japonii, jest dziedziną, która z biegiem wieków nieustannie fascynuje i inspiruje. Mimo że jest zdecydowanie zakorzeniona w tradycji i historii, origami ewoluowało, przekształcając się w wyrafinowaną formę ekspresji artystycznej oraz medium edukacyjne. W najprostszej formie, origami polega na składaniu pojedynczego arkusza papieru w celu stworzenia trójwymiarowej figury, bez używania nożyczek czy kleju. Ta sztuka, obecna w Japonii już od okresu Heian (794-1185), pierwotnie była zarezerwowana dla ceremonii religijnych i rytuałów, stając się z czasem dostępna dla wszystkich warstw społecznych.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami to nie tylko żurawie i kwiaty; to pełen spektrum form, od prostych do niewymownie skomplikowanych, które odzwierciedlają zarówno subtelność, jak i złożoność kultury japońskiej. Z biegiem lat, techniki składania papieru rozprzestrzeniły się poza granice Japonii, zdobywając międzynarodowe uznanie i inspirując artystów na całym świecie. Jednakże to właśnie w Japonii origami zachowało swoje najgłębsze znaczenie kulturowe.

 

Współczesne oblicze origami to nie tylko fizyczne składanie papieru, ale również jego cyfrowe interpretacje w grach komputerowych, animacjach i mangach. Ta sztuka stała się narzędziem narracyjnym, sposobem na wyrażenie emocji, a nawet elementem fabuły, co dodatkowo wzbogaca mozaikę japońskiej kultury popularnej. W niniejszym artykule przyjrzymy się tej fascynującej ewolucji origami, od jego tradycyjnych korzeni, przez rolę w sztuce i kulturze, aż po obecność w świecie anime i gier komputerowych.

 

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami w języku (折り紙)

Słowo „origami” pochodzi od japońskich słów „ori” (折り), co oznacza „składać”, i „gami” (紙), co oznacza „papier”. Sztuka ta jest znana jako origami (折り紙) w Japonii, choć jej korzenie sięgają dalej niż japońska kultura. Tradycja składania papieru ma swoje korzenie w Chinach, gdzie papier został wynaleziony około 105 n.e. Jednak to w Japonii sztuka ta rozwinęła się i zyskała swoją unikalną formę i znaczenie.

 

Początkowo, ze względu na wysokie koszty produkcji papieru, origami było sztuką dostępną głównie dla arystokracji. Używano go w ceremoniach religijnych i świątecznych. Wyraz „origami” sam w sobie jest stosunkowo nowym terminem, który stał się popularny w XX wieku. Wcześniej sztuka ta była znana jako „orikata” (折形), „orisue” lub „orimono” (折り物).

 

„Orikata” (折形): Słowo to można dosłownie przetłumaczyć jako „składane kształty” lub „składane formy”. „Orikata” było jednym z pierwszych terminów używanych do opisania składania papieru w Japonii i koncentrowało się głównie na aspekcie estetycznym i artystycznym tej praktyki.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.„Orinuno” (折り布): Termin ten dosłownie oznacza „składaną tkaninę” i odnosi się do tradycji składania tkanin, co jest również ważnym elementem japońskiej kultury.

 

„Orimono” (折り物): To wyrażenie można przetłumaczyć jako „składane rzeczy” lub „składane przedmioty”. Termin ten ma szersze znaczenie i może odnosić się nie tylko do papieru, ale także do składania innych materiałów, takich jak tkaniny. „Orimono” podkreślało praktyczny aspekt składania, a nie tylko estetyczny.

 

 

Historyczne Ścieżki Origami

Wprowadzenie

Origami, choć na pierwszy rzut oka może się wydawać jedynie prostą rozrywką, jest głęboko zakorzenione w tradycji i historii Japonii. By zrozumieć, jak ta forma sztuki stała się integralną częścią kultury japońskiej, warto sięgnąć wstecz, do jej początków i obserwować, jak ewoluowała na przestrzeni wieków.

 

Początki origami w Japonii

Szacuje się, że origami dotarło do Japonii około VII wieku, wraz z wprowadzeniem papieru przez buddyjskich mnichów. Przywędrowało z Chin, gdzie wynaleziono papier w roku 105 ne. I gdzie sztuka ta miała nazwę "zhezhi" (折纸). W tamtych czasach, papier był luksusowym towarem, a sztuka składania go była ściśle związana z religią i ceremoniami. Składane modele były wykorzystywane jako ofiary, amulety ochronne, a nawet jako symboliczne prezenty podczas formalnych uroczystości.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Czy różni się Origami od Zhezhi

Podczas gdy tradycyjne japońskie origami koncentruje się na składaniu jednego arkusza papieru bez użycia nożyczek czy kleju, chińskie zhezhi często dopuszcza użycie cięć i klejenia, co pozwala na większą różnorodność i złożoność w projektach. Japońskie origami ma silne związki z kulturą, religią i filozofią, pełniąc ważną rolę w ceremoniach i festiwalach, podczas gdy chińskie zhezhi, choć również ma swoje korzenie w tradycji, przybrało bardziej praktyczne podejście, będąc wykorzystywanym do tworzenia zabawek, ozdób oraz w chińskiej medycynie i geomancji. W kwestii estetyki i stylu, origami często charakteryzuje się prostotą i elegancją, ukazując piękno w samym procesie składania, podczas gdy zhezhi dąży do osiągnięcia bardziej szczegółowych i realistycznych przedstawień, co czasami wymaga użycia dodatkowych technik i materiałów.

 

Związek z religią i ceremoniami

Origami pełniło szczególną rolę w szintoizmie - rdzennej religii Japonii. Składane papierowe figury, znane jako "shide", były często używane w rytuałach oczyszczających, reprezentując ducha i moc bóstw. W buddyzmie, składanie papieru miało charakter medytacyjny, pomagając mnichom skoncentrować się i osiągnąć stan spokoju wewnętrznego.

 

Rozwój technik składania papieru

Wraz z upływem czasu i spadkiem cen papieru, origami stało się dostępne dla szerszych warstw społecznych. Rozwinęły się nowe techniki składania, a ludzie zaczęli eksperymentować z różnymi formami i stylami. Powstały pierwsze instrukcje składania, umożliwiając przekazywanie wiedzy i umiejętności kolejnym pokoleniom.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Powstawanie pierwszych instrukcji

Pierwsze pisemne instrukcje origami pojawiły się w XVII wieku, co pozwoliło na standaryzację technik i stylów. Te wczesne przykłady literatury origami pomogły przekształcić tę sztukę w formę, którą znamy dzisiaj, umożliwiając jednocześnie jej zachowanie i przekazywanie z pokolenia na pokolenie.

 

Edo Period - Złoty Wiek Origami

Okres Edo (1603-1868) był czasem pokoju i stabilności w Japonii, co sprzyjało rozwojowi sztuki i kultury. To właśnie w tym czasie origami doświadczyło swojego złotego wieku. Sztuka ta stała się popularna wśród wszystkich klas społecznych, od samurajów po chłopów, a różnorodność form i stylów eksplodowała. W tym okresie powstało wiele klasycznych modeli origami, które są znane i cenione po dziś dzień.

 

Przełom w sztuce origami

Rozwój origami w okresie Edo był kluczowy dla jego przetrwania i późniejszego rozkwitu. Przez te lata, origami przekształciło się z religijnego rytuału i luksusowej rozrywki w formę sztuki dostępną dla każdego, kształtując tym samym dzisiejszą kulturę Japonii. W ten sposób, fundamenty pod przyszłe pokolenia twórców origami zostały ugruntowane, a sztuka ta była gotowa, aby podbić świat.

 

 

Papierowe Zaklęcia: Zastosowania w życiu papierowych kreacji

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami odgrywa istotną rolę w edukacji i wychowaniu dzieci w Japonii, gdzie jest nie tylko formą artystycznego wyrazu, ale także narzędziem wspomagającym rozwój umiejętności motorycznych, przestrzennej świadomości i cierpliwości. Zajęcia z origami są często włączane do programu nauczania w szkołach podstawowych, zachęcając dzieci do twórczego myślenia i precyzji. Ponadto, proces składania papieru ma charakter medytacyjny, co pomaga wyciszyć umysł i zwiększyć koncentrację, co jest szczególnie cenne w szybkim i czasem stresującym rytmie życia w Japonii.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami jest również obecne w życiu codziennym i tradycyjnych świętach Japonii, gdzie papierowe składanki pełnią różnorodne funkcje – od dekoracji po amulety ochronne. Na przykład, podczas festiwalu Tanabata, ludzie piszą swoje życzenia na kawałkach papieru i wieszają je na bambusowych gałęziach, tworząc kolorowe i pełne życia kreacje. Papierowe żurawie, znane jako „senbazuru”, są tradycyjnie składane w setkach i wysyłane jako życzenia zdrowia i szybkiego powrotu do zdrowia, co pokazuje, jak origami jest splecione z życiem emocjonalnym i duchowym społeczeństwa.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami ma także swoje miejsce w szerszym kontekście japońskiej sztuki i kultury, tworząc silne powiązania z innymi tradycyjnymi formami wyrazu artystycznego. Na przykład, estetyka origami odzwierciedla wartości i zasady sztuki japońskiej, takie jak harmonia, prostota i szacunek dla natury. Motywy używane w origami często czerpią z japońskiego malarstwa i poezji, tworząc wizualne i kulturowe mosty między różnymi dziedzinami sztuki. Te powiązania pomagają utrzymać origami jako żywą i dynamiczną część japońskiej tradycji kulturowej, pokazując, że nawet w dzisiejszych czasach, ta starożytna forma sztuki nadal ma swoje miejsce i znaczenie.

 

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami w sztuce i designie

W świecie sztuki origami zyskało uznanie dzięki pracy takich artystów jak Akira Yoshizawa, który jest uważany za ojca współczesnego origami i który stworzył ponad 50 000 modeli, wprowadzając innowacyjne techniki składania i notacji. Kolejnym znanym twórcą jest Satoshi Kamiya, słynący ze swoich skomplikowanych i niezwykle szczegółowych modeli, takich jak jego słynny smok Ryu-Zin, który wymaga kilkunastu godzin pracy. Artysta origami Robert J. Lang z kolei słynie ze swojego podejścia łączącego sztukę z matematyką, tworząc skomplikowane modele oparte na teorii składania i algorytmach.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.W architekturze i designie origami znalazło zastosowanie w tworzeniu innowacyjnych i funkcjonalnych struktur, które łączą estetykę z technologią. Przykłady to chociażby pracownia architektoniczna Skidmore, Owings & Merrill, która zaprojektowała pawilon "Origami" w Chicago, czy też biuro architektoniczne Buro Happold, które wykorzystało techniki origami do stworzenia składanej konstrukcji dachu dla stadionu w Londynie. Zastosowanie origami w designie widać także w projektach mebli, lamp i innych przedmiotów użytkowych, gdzie składane struktury pozwalają na innowacyjne rozwiązania przestrzenne i funkcjonalne.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami stało się również źródłem inspiracji dla wielu nowoczesnych twórców, którzy czerpią z jego estetyki i technik do tworzenia własnych, unikalnych dzieł. Projektanci mody, tacy jak Issey Miyake, wykorzystali origami do eksperymentowania z formą i strukturą ubrań, tworząc kolekcje, które są zarówno artystyczne, jak i noszone. W dziedzinie sztuk wizualnych, artystka Tomoko Fuse znana jest ze swoich instalacji origami, które łączą tradycyjne techniki składania z nowoczesnym podejściem do sztuki. Jak widzimy, origami inspiruje interdyscyplinarną wymianę, która tworzy elementy sztuki zarówno wyższej, jak i użytkowej.

 

 

Origami w mandze i anime

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami pojawia się w wielu anime i mandze, tworząc unikalną atmosferę i dodając głębi narracji. W "Naruto", jeden z głównych bohaterów, Konan, używa origami jako swojej techniki bojowej, tworząc papierowe modele, które potrafią walczyć i eksplodować. W "Cardcaptor Sakura" z kolei, origami jest używane do tworzenia magicznych zaklęć, a postacie często składają papierowe figurki, które mają symboliczne znaczenie. W "Death Note", origami jest elementem wizualnym, który pomaga budować napięcie i mistyczny nastrój serii, co zresztą jest rolą, jaką origami często pełni w tworach kultury masowej. W "Ranma ½" natomiast origami służy do dodania humoru, kiedy postacie składają absurdalnie skomplikowane modele w środku walki.

 

Origami w anime i mandze często służy do ukazania umiejętności, charakteru lub emocji postaci. W "Fruits Basket", origami jest używane do ukazania delikatności i artystycznego zmysłu jednej z postaci, co pomaga w budowaniu jej charakteryzacji. W "Detective Conan", umiejętność składania origami jest używana do rozwiązania zagadek kryminalnych, podkreślając inteligencję i spostrzegawczość głównego bohatera. Składanie papieru może także służyć do ukazania spokoju, cierpliwości, a czasem nawet obsesyjności postaci, dodając głębi ich portretom psychologicznym.

 

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami w anime i mandze pełni także funkcję budowania atmosfery i kontekstu kulturowego. W "Spirited Away" studia Ghibli, origami pojawia się w wielu scenach, dodając tajemniczości i eteryczności do świata przedstawionego. W "Your Name", origami jest elementem kulturowym, który pomaga w połączeniu dwóch odległych światów i kultur przedstawionych w filmie. W "Kimi ni Todoke", origami jest wykorzystywane do stworzenia romantycznej i delikatnej atmosfery, która podkreśla uczucia między głównymi bohaterami.

 

W niektórych anime i mangach origami służy także do wyrażenia symboliki i metafory. W "Bleach", składanie papierowego żurawia jest przedstawiane jako akt żałoby i pamięci o zmarłym, co jest głęboko zakorzenioną symboliką w japońskiej tradycji. W "Tokyo Ghoul", origami reprezentuje skomplikowaną naturę ludzkości i jej zdolność do tworzenia piękna, mimo istnienia ciemności i brutalności.

 

 

Filozofia origami

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Filozofia origami zakorzeniona jest w idei transformacji i możliwości, które niesie ze sobą złożenie płaskiego arkusza papieru w trójwymiarowy obiekt. Jest to proces, który wymaga cierpliwości, precyzji i zrozumienia zarówno materiału, jak i techniki. Wielu myślicieli i artystów zwracało uwagę na medytacyjny aspekt origami, podkreślając, że składanie papieru wymaga skupienia i spokoju, co sprzyja osiągnięciu wewnętrznej harmonii. Filozof i artysta Akira Yoshizawa, uznawany za ojca współczesnego origami, mówił o „życiu w składanym papierze” i podkreślał, że każda zgięta linia czy zakrzywienie ma swoją historię i znaczenie.

 

Origami jest także rozważane w kontekście filozofii zen, gdzie duży nacisk kładziony jest na proces tworzenia, a nie na finalny produkt. Jest to idea, że piękno i wartość znajdują się w chwili obecnej, w skupieniu i oddaniu się procesowi składania. Takie podejście do origami podkreśla jego wartość terapeutyczną i relaksującą, oferując jednocześnie przestrzeń dla osobistej ekspresji i kreatywności. Filozofowie tacy jak Daisetz Teitaro Suzuki, którzy popularyzowali zen na Zachodzie, podkreślali, że praktyki takie jak origami mogą pomóc w osiągnięciu stanu „satori”, czyli oświecenia, poprzez pełne zaangażowanie w działanie.

 

W filozofii origami można także dostrzec odzwierciedlenie idei „wabi-sabi”, japońskiej estetyki znajdującej piękno w nietrwałości, prostocie i niedoskonałości. Origami, będące sztuką efemeryczną i delikatną, doskonale wpisuje się w te koncepcje, celebrując skromność materiału i prostotę form. Taki sposób postrzegania origami podkreśla jego rolę w kształtowaniu estetycznych i filozoficznych wartości, przy jednoczesnym zachęcaniu do refleksji nad naturą istnienia i piękna.

 


Podsumowanie

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.Origami, będąc sztuką, która narodziła się w prostocie i skromności, przetrwało wieki, transformując się i adaptując do zmieniających się kultur i technologii. W dzisiejszych czasach, kiedy otaczają nas cyfrowe media i przyspieszone tempo życia, origami pozostaje tchnieniem świeżości, zachętą do zwolnienia tempa i znalezienia spokoju w akcie tworzenia. Jest to sztuka, która nie tylko łączy pokolenia, ale także buduje mosty między kulturami, pokazując, że piękno i kreatywność można znaleźć w najprostszych formach. Origami, ze swoim bogatym dziedzictwem kulturowym i artystycznym, jest żywym świadectwem, że tradycja i nowoczesność mogą współistnieć w harmonii, wzbogacając się nawzajem.

 

Zamykając podróż przez świat origami, warto zastanowić się nad tym, jak ta starożytna sztuka składania papieru odzwierciedla esencję ludzkiego ducha: naszą zdolność do tworzenia, adaptacji i znajdowania piękna w prostocie. Origami, będąc zarówno formą medytacji, jak i ekspresji artystycznej, pozostaje niewyczerpanym źródłem inspiracji i spokoju, zarówno w Japonii, jak i na całym świecie. Przypomina nam o sile tkwiącej w ciszy, skupieniu i prostocie. Jest to sztuka, która uczy nas, że nawet z najprostszego arkusza papieru można stworzyć coś wyjątkowego i pełnego znaczenia, co stanowi piękną metaforę samego życia.

Esej o origami - miejsce origami w kulturze i historii Japonii, historia origami i jego wpływ na filozofię i sztukę. Przykłady origami z japońskich anime i mangi.

 

 

  1. pl
  2. en

  

    未開    ソビエライ

 

 Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia.

Osobiste motto:

"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany.- Albert Einstein (prawdopodobnie)

  Mike Soray

   (aka Michał Sobieraj)

Zdjęcie Mike Soray (aka Michał Sobieraj)
Logo Soray Apps - appdev, aplikacja na Androida, apki edukacyjne
Logo Ikigai Manga Dive - strony o Japonii, historii i kulturze japońskiej, mandze i anime
Logo Gain Skill Plus - serii aplikacji na Androida, których celem jest budowanie wiedzy i umiejętności na rózne tematy.

  

   

 

 

未開    ソビエライ

 

 Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia.

 

Osobiste motto:

"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany.- Albert Einstein (prawdopodobnie)

Mike Soray

(aka Michał Sobieraj)

Zdjęcie Mike Soray (aka Michał Sobieraj)

Napisz do nas...

Przeczytaj więcej

o nas...

Twój e-mail:
Twoja wiadomość:
WYŚLIJ
WYŚLIJ
Twoja wiadomość została wysłana - dzięki!
Uzupełnij wszystkie obowiązkowe pola!

Ciechanów, Polska

dr.imyon@gmail.com

___________________

inari.smart

Chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami czy uwagami o stronie lub apce? Zostaw nam wiadomość, odpowiemy szybko. Zależy nam na poznaniu Twojej perspektywy!