

Dziś akita inu to rasa znana na całym świecie, głównie dzięki niezwykłej historii Hachikō – psa, który przez dziesięć lat czekał na swojego zmarłego właściciela na stacji Shibuya, stając się symbolem wierności i oddania. Ale akita to coś więcej niż tylko bohater jednej historii. To rasa, która przez wieki łączyła człowieka z naturą, niosła ochronę w trudnych czasach i inspirowała swoją niezłomnością. Zapraszam do podróży przez czas i przestrzeń – w świat myśliwych, samurajów i wojen, którym zawsze, choć niekoniecznie dobrowolnie, towarzyszyły wierne akita inu.

Warto też zwrócić uwagę na różnice między dwoma głównymi liniami Akity – akita inu (japońska linia) oraz amerykańską akitą. Pies akita inu zachował bardziej pierwotny wygląd – smuklejszy, z delikatniejszą głową i lisimi oczami. Amerykański akita, wywodząca się z psów importowanych przez amerykańskich żołnierzy po II wojnie światowej, jest masywniejsza, z bardziej szeroką głową i mniejszymi oczami. Obie linie mają swoich zwolenników.
Charakter i temperament
Akita to rasa pełna kontrastów – z jednej strony to niezwykle lojalne psy, które głęboko przywiązują się do swojej rodziny, z drugiej zaś charakteryzują się niezależnością i dużą samodzielnością w podejmowaniu decyzji. Ich lojalność jest legendarna, co najlepiej ilustruje historia Hachikō (o tym później w artykule). Jednak ta cecha idzie w parze z niezłomnym charakterem – akita nie jest typowym "psem do zabawy". To zwierzę, które woli ocenić sytuację, zanim zareaguje, co czyni go niezwykle inteligentnym i wrażliwym na subtelne sygnały swojego właściciela.
Ta wrażliwość sprawia, że akita doskonale odczytuje emocje ludzi i potrafi reagować na nie intuicyjnie. To rasa, która nie lubi krzyków ani przemocy – spokojna, ale konsekwentna tresura jest kluczowa. Jednak ich niezależność bywa wyzwaniem – akita potrafi być uparty, co wymaga od właściciela cierpliwości i stanowczości.

Współczesny akita, choć rzadziej wykorzystywany w polowaniach, nadal pozostaje wiernym towarzyszem człowieka. W Japonii jest symbolem ochrony i powodzenia – często ofiarowuje się ceramiczne figurki akity jako talizmany szczęścia. Na świecie zyskała popularność jako pies rodzinny, choć jej silny charakter wymaga doświadczonego właściciela. Jej naturalna czujność i wyważenie czynią ją także doskonałym psem stróżującym.

W Polsce akita inu cieszy się rosnącym zainteresowaniem, szczególnie wśród osób poszukujących psa o wyjątkowym charakterze i silnym związku z właścicielem. Popularność tej rasy w naszym kraju systematycznie rośnie. Pierwsze akity pojawiły się w Polsce w latach 80. XX wieku, a oficjalna rejestracja rasy nastąpiła w 1991 roku wraz z powstaniem Klubu Akita Inu. Od tego czasu liczba hodowli i miłośników akit znacząco się zwiększyła. W 2008 roku w Polsce zarejestrowanych było ponad 100 hodowli akit. Obecnie liczba ta jest prawdopodobnie wyższa (nie udało mi się dotrzeć jednak do dokładniejszych statystyk).

Matagi inu odzwierciedlały codzienność ludów epoki Jōmon, które żyły w harmonii z naturą, polując na zwierzynę i zbierając owoce lasów. Psy te były praktyczną pomocą w życiu, ale też pewnym symbolem – traktowane były z szacunkiem i często uważane za duchowych towarzyszy myśliwych (wiemy to z archeologicznych wykopalisk pochówków). W kulturze Matagi psy miały znaczenie rytualne, uczestnicząc w ceremoniach mających na celu ochronę przed złem oraz przynoszenie pomyślności podczas polowań.
Ewolucja rasy w czasach feudalnych
W okresie późniejszym, gdy Japonia weszła w erę feudalizmu, matagi inu zaczęły zmieniać swoje funkcje. Gdy społeczeństwo stawało się coraz bardziej zhierarchizowane, psy te zaczęły być postrzegane jako coś więcej niż tylko narzędzia pracy. W feudalnej Japonii psy były hodowane selektywnie, aby sprostać rosnącym wymaganiom w zakresie ochrony majątków samurajskich i uczestnictwa w lokalnych ceremoniach. W regionie Akita, gdzie psy te były szczególnie cenione, zaczęły ewoluować w stronę bardziej wyrazistego wyglądu – z grubszą sierścią i bardziej muskularną sylwetką, aby przetrwać surowe zimy.

Podczas rządów shōguna Tokugawy Tsunayoshiego, znanego jako "Inu Kōbō" (犬公方, "shōgun psów"), akity zyskały szczególną uwagę. Tsunayoshi, zafascynowany astrologią, wierzył, że rok jego urodzenia – rok psa – przynosi szczególną więź z tymi zwierzętami. W 1687 roku wydał "Shōrui Awaremi no Rei" (生類憐みの令), prawa współczucia wobec żywych istot, które zakazywały krzywdzenia psów i innych zwierząt. Akity były traktowane z szacunkiem, a niektóre z nich żyły w luksusie, mając własnych służących i posiłki przygotowywane specjalnie dla nich. Symbolizowały status właściciela i jego miejsce w hierarchii społecznej.
Okres Meiji i Taishō: Akity w walkach psów
Gdy w okresie Meiji (1868–1912) Japonia otworzyła się na świat, kultura Zachodu zaczęła wpływać na tradycyjne aspekty życia, w tym na hodowlę psów. Akity, które wcześniej były symbolami lojalności i ochrony, stały się uczestnikami brutalnych walk psów, popularnych w tamtym czasie. Aby zwiększyć ich skuteczność w walce, krzyżowano je z rasami zachodnimi, takimi jak mastify czy tosa inu, co wpłynęło na utratę ich pierwotnych cech.
Do początku XX wieku wiele akit różniło się od swoich pierwotnych przodków, zarówno pod względem wyglądu, jak i charakteru. Hodowcy w prefekturze Akita zaczęli dostrzegać potrzebę ochrony rasy przed dalszą degradacją. W 1927 roku powstała organizacja Akitainu Hozonkai, której celem było przywrócenie oryginalnego typu akity jako psa narodowego Japonii.
Podczas II wojny światowej sytuacja psów rasy akita inu stała się dramatyczna. W obliczu niedoborów żywności i surowców rząd japoński nakazał masową konfiskatę psów innych niż owczarki niemieckie, które wykorzystywano w celach militarnych. Akity były zabijane dla ich futra, używanego do produkcji odzieży zimowej dla żołnierzy. W obliczu zagrożenia hodowcy podejmowali desperackie działania, ukrywając psy w górskich wioskach lub krzyżując je z owczarkami niemieckimi, aby uniknąć konfiskaty.
Po wojnie: odbudowa
Po wojnie tylko garstka czystej krwi akit przetrwała dzięki determinacji ludzi takich jak Mori Sawataishi, który ukrywał swoje psy w odległych górach Hachimantai. Odbudowa rasy rozpoczęła się od skrupulatnej selekcji psów i odtworzenia ich pierwotnych cech. W latach 50. amerykańscy żołnierze stacjonujący w Japonii zaczęli sprowadzać akity do USA, co doprowadziło do rozwoju osobnej linii – amerykańskiej akity. Tymczasem w Japonii kontynuowano prace nad zachowaniem akity w jej tradycyjnej formie, co zaowocowało podziałem rasy na dwie odrębne odmiany w późniejszych dekadach.

Akity często towarzyszyły samurajom w ich codziennych obowiązkach. Pilnowały domostw i chroniły rodzinę w czasie nieobecności wojownika. Nocą patrolowały posiadłości, reagując na najdrobniejszy hałas, a ich instynkt terytorialny czynił je idealnymi strażnikami. W sytuacjach zagrożenia pies akita był pierwszą linią obrony, często ryzykując życie, by ochronić swoich właścicieli.

Tresura akity w czasach samurajskich była niezwykle staranna i oparta na specjalnych technikach. Psy uczono określonych komend w specjalnym języku, który różnił się w zależności od regionu i statusu społecznego właściciela. Język ten, znany jako "inu-go" (犬語 – język psów), był formą tajemnego kodu, którym posługiwali się tylko wybrani. Dzięki temu psy te były nie tylko dobrze wyszkolone, ale także trudne do przejęcia przez potencjalnych wrogów.

W okresie Edo akity stały się również symbolem prestiżu. Posiadanie akity było przywilejem samurajów i wyższych warstw społecznych. Pies tej rasy nie był zwykłym zwierzęciem – był oznaką wysokiego statusu i powiązań z elitami. Akity były traktowane niemal jak członkowie rodziny, a opieka nad nimi stanowiła priorytet. Istnieją relacje o tym, że niektóre psy miały swoje osobne mieszkania na terenie posiadłości samurajskiej, gdzie były karmione najwyższej jakości jedzeniem i pielęgnowane z największą troską.
Ciekawostką jest fakt, że smycz akity była również oznaką statusu właściciela. Im bardziej ozdobiona i kosztowna smycz, tym wyższa pozycja samuraja. W niektórych przypadkach akity nosiły również symboliczne naszyjniki lub ozdoby, które podkreślały ich wyjątkową rolę.




Od samego początku między Hachikō a profesorem Ueno zrodziła się niezwykła więź. Hachikō codziennie odprowadzał swojego pana na stację kolejową Shibuya, gdzie profesor wsiadał do pociągu do pracy. Po południu Hachikō wracał na stację, by powitać Ueno, i razem wracali do domu. Ten codzienny rytuał stał się symbolem ich relacji i był świadectwem wielkiej lojalności psa.

Przez następne dziesięć lat Hachikō codziennie pojawiał się na stacji Shibuya, niezależnie od pogody, wzbudzając podziw i współczucie mieszkańców Tokyo. Stał się stałym elementem krajobrazu stacji, a jego obecność przypominała przechodniom o sile lojalności i miłości. Wkrótce o niezwykłym psie zaczęły pisać gazety, a Hachikō zyskał sławę w całym kraju. Jego historia stała się inspiracją dla wielu, a wierność, jaką wykazywał, zaczęto uważać za wzór, do którego ludzie powinni dążyć.
Hachikō zmarł 8 marca 1935 roku na miejscu, które przez dekadę było jego codziennym punktem oczekiwania – na stacji Shibuya. Sekcja zwłok wykazała, że cierpiał na nowotwór i filariozę (chorobę pasożytniczą). Nawet w obliczu bólu i starości nie przestał wierzyć, że pewnego dnia zobaczy swojego pana.

Jednak podczas II wojny światowej oryginalny pomnik został zdemontowany i przetopiony na potrzeby militarne. Po wojnie, w 1948 roku, z inicjatywy japońskich miłośników psów oraz rzeźbiarza Takeshiego Andō (syna Teru Andō), postawiono nowy pomnik, który stoi do dziś. Stał się on jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Tokyo, popularnym punktem spotkań i symbolem lojalności oraz oddania.
Historia Hachikō na stałe wpisała się w kulturę Japonii. Jego opowieść była inspiracją dla licznych książek, filmów i dzieł sztuki, w tym słynnego hollywoodzkiego filmu "Mój przyjaciel Hachiko" z Richardem Gere'em w roli głównej. Do dziś Hachikō jest symbolem lojalności, a jego historia przypomina ludziom na całym świecie, jak głęboka i bezinteresowna może być miłość między człowiekiem a zwierzęciem.
Szczątki Hachikō zostały zakonserwowane i znajdują się w Muzeum Narodowym Nauki w Tokyo, gdzie można je zobaczyć do dziś. Jego serce i część organów zostały pochowane obok grobu profesora Ueno na cmentarzu Aoyama w Tokyo, co symbolizuje ich nierozłączną więź nawet po śmierci. Hachikō pozostaje pięknym przykładem miłości i oddania.

Akity pojawiają się także w literaturze, szczególnie w kontekście legend i opowieści związanych z ich niezwykłymi cechami. W książkach dla dzieci i młodzieży często przedstawiane są jako wierni towarzysze i bohaterowie przygód.

Akity pojawiają się także w sztuce współczesnej, reklamach i kampaniach społecznych, gdzie ich majestatyczny wygląd i symboliczne znaczenie przyciągają uwagę. Dzięki temu stały się nie tylko częścią japońskiego dziedzictwa kulturowego, ale także globalnym fenomenem, który inspiruje i zachwyca ludzi na całym świecie. To właśnie popkultura, obok historii takich jak ta o Hachikō, sprawia, że akita inu wciąż pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli lojalności i przyjaźni.
Sprawdź podobne artykuły:
Yukiguni – jakie lekcje życia płyną z japońskiej krainy śniegu?
Pies Shiba Inu – towarzysz średniowiecznych samurajów i gwiazda Internetu
Samuraj i jego sokół – dostojne zwyczaje polowań takagari
Cisza bezkresnej bieli – zimowe haiku lustrem duszy
Czas się zatrzymał, gdy spojrzałem na „Wieczorny śnieg we wiosce Kanbara” Hiroshige
未開 ソビエライ
未開 ソビエライ
Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia. Autor książki "Silne kobiety Japonii" (>>zobacz)
"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)
___________________
Chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami czy uwagami o stronie lub apce? Zostaw nam wiadomość, odpowiemy szybko. Zależy nam na poznaniu Twojej perspektywy!