10 zdrowych rzeczy, których możemy się nauczyć od Japończyków i wprowadzić do własnego życia
Czy mogę ulepszyć własne życie ucząc się od Japończyków?
Japonia fascynuje nas nie tylko swoją kulturą, ale również stylem życia, który sprawia, że jej mieszkańcy cieszą się wyjątkowym zdrowiem i długowiecznością. Oczywiście, nie wszystko jest idealne – życie w metropoliach takich jak Tokyo często wiąże się z pracą po 16 godzin dziennie, presją społeczną i zjawiskami takimi jak karoshi (śmierć z przepracowania) czy hikikomori (osoby izolujące się od społeczeństwa) wywołanymi tąże presją. Mimo tych negatywnych aspektów, Japończycy są najdłużej żyjącym narodem na świecie, z najniższym wskaźnikiem otyłości w OECD, a nawet swego czasu niezwykle niską śmiertelnością z powodu COVID-19. Nie ma więc co tylko przytaczać statystyk samobójstw, jouhatsu, czy tragicznego przyrostu naturalnego. To wszystko prawda, a społeczeństwo japońskie ma mnóstwo problemów jeszcze do rozwiązania. Ale spójrzmy na fakty.
A statystyki mówią same za siebie – średnia długość życia w Japonii wynosi 84 lata, podczas gdy w wielu krajach zachodnich jest to znacznie mniej. Tylko 4,2% dorosłych Japończyków cierpi na otyłość, co jest dziesięciokrotnie niższym wskaźnikiem niż w Stanach Zjednoczonych i ośmiokrotnie niższym niż w Polsce. Jak to możliwe, że w kraju tak pełnym wyzwań, mieszkańcy cieszą się tak dobrym zdrowiem? Sekret tkwi w codziennych nawykach, które możemy wprowadzić również do naszego życia. Wymaga to trochę pracy, ale korzyści na przestrzeni dziesiątek lat życia są nieprawdopodobnie olbrzymie – zarówno jeśli chodzi o zdrowie fizyczne, jak i mentalne, rodzinne, społeczne. Czy nawet egzystencjonalno-filozoficzne.
W naszym artykule przedstawimy 10 zdrowych zwyczajów, które możemy nauczyć się od Japończyków. Od zrównoważonego śniadania, przez codzienną aktywność fizyczną, po praktykowanie mindfulness – te proste, ale skuteczne nawyki mogą pomóc nam żyć zdrowiej i dłużej. Być może któryś z pomysłów zaintryguje i Ciebie.
Statystyki
Japonia jest znana z długowieczności swoich mieszkańców, a dane to potwierdzają. Średnia długość życia w Japonii wynosi około 85 lat, co czyni ją jednym z krajów o najdłuższej średniej długości życia na świecie. Wyniki za rok 2021: średnia życia kobiet w Japonii to 87 lat, a mężczyzn: 81 lat. Dla porównania w Polsce jest to odpowiednio: 77 i 70. Dekada różnicy. Co więcej, a o czym ta statystyka nie mówi, to to, że większość Japończyków do wieku osiemdziesięciu-paru lat cieszy się dobrym zdrowiem, są aktywni, nie mają problemu z chodzeniem, nie są przykuci do łóżka - wręcz przeciwnie, cieszą się pełnią życia.
Dodatkowo, Japonia może pochwalić się niskimi wskaźnikami chorób serca, cukrzycy i innych przewlekłych chorób, które są powszechnymi problemami zdrowotnymi w wielu krajach zachodnich. Na przykład, wskaźnik otyłości w Japonii wynosi jedynie 4,2% w porównaniu do 36% w Polsce i 43% w Stanach Zjednoczonych. Japończycy prowadzą styl życia, który promuje zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną i silne więzi społeczne, co przyczynia się do ich wyjątkowego zdrowia i długowieczności. Te imponujące statystyki pokazują, że Japonia ma wiele do zaoferowania w kwestii zdrowego stylu życia. W dalszej części artykułu przedstawimy 15 zdrowych nawyków, których możemy się nauczyć od Japończyków, aby poprawić nasze zdrowie i samopoczucie.
1. Bogate śniadania
Tradycyjne japońskie śniadanie jest niezwykle zrównoważone i różnorodne. Zwykle składa się z kilku podstawowych elementów, takich jak zupa miso, grillowana ryba, ryż, natto (fermentowane ziarna soi), marynowane warzywa oraz tamagoyaki (słodki omlet). Do śniadania podawana jest również zielona herbata. Te składniki dostarczają niezbędnych makro- i mikroskładników odżywczych, które wspierają zdrowy start dnia.
Spożywanie zrównoważonego śniadania ma wiele korzyści zdrowotnych. Po pierwsze, dostarcza organizmowi niezbędnej energii na początek dnia, co poprawia koncentrację i efektywność w pracy czy szkole. Po drugie, różnorodność składników zapewnia szeroki wachlarz witamin i minerałów, takich jak witamina D z ryby, probiotyki z natto oraz błonnik z warzyw. Regularne jedzenie śniadań zmniejsza również ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 2 i choroby serca, dzięki stabilizacji poziomu cukru we krwi.
Aby wprowadzić podobne nawyki do naszego życia, warto zacząć od planowania zdrowych i zrównoważonych śniadań. Możemy zastąpić przetworzone produkty pełnowartościowymi składnikami. Na przykład, zamiast słodkich płatków śniadaniowych, można przygotować owsiankę z owocami i orzechami, jajka na twardo z warzywami, a także dodać do posiłku zupę miso lub grillowaną rybę. Dodatkowo, wprowadzenie zielonej herbaty jako napoju śniadaniowego może przynieść korzyści zdrowotne dzięki zawartości antyoksydantów. Kluczem jest różnorodność i równowaga, które są fundamentem japońskiego podejścia do śniadań.
2. Spożywanie kiszonek
Fermentowane produkty odgrywają ważną rolę w tradycyjnej japońskiej diecie (nie, nie chodzi tu o alkohol). Popularne przykłady to miso, natto i kiszonki. Miso, pasta z fermentowanej soi, jest podstawowym składnikiem wielu dań, w tym miso zupy. Natto, fermentowane ziarna soi, jest znane ze swojej charakterystycznej, lepkiej konsystencji i intensywnego smaku. Kiszonki, takie jak tsukemono, są często podawane jako dodatek do posiłków i mogą być przygotowane z różnych warzyw, takich jak ogórki, rzodkiewki i kapusta.
Fermentowane produkty są bogate w probiotyki, które wspierają zdrowie jelit, poprawiają trawienie i wzmacniają układ odpornościowy. Probiotyki pomagają w utrzymaniu zdrowej flory bakteryjnej w jelitach, co jest kluczowe dla ogólnego zdrowia. Regularne spożywanie fermentowanych produktów może również zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 2 i choroby serca. Dodatkowo, fermentacja zwiększa biodostępność niektórych składników odżywczych, co oznacza, że organizm lepiej je przyswaja.
Wprowadzenie fermentowanych produktów do naszej diety może być proste i przyjemne. Na początek warto spróbować miso, dodając je do zup i sosów. Można także zacząć dzień od porcji natto na śniadanie, podawane z ryżem i sosem sojowym. Kiszonki można wprowadzić jako dodatek do obiadu lub kolacji, zastępując nimi przetworzone przekąski. Nic nie stoi na przeszkodzie, by używać również naszych tradycyjnie polskich kiszonek, jak ogórki, czy kapusta kiszona – mają równie zbawienne działanie. Istotne, jak w każdym punkcie dzisiejszym, nie jest, by czasem przekąsić kiszonkę, ale by stanowiła ona stały, codzienny element diety. Dzięki temu nasze jelita i cały organizm będą cieszyć się lepszym zdrowiem i samopoczuciem.
3. Regularne picie zielonej herbaty
Zielona herbata, szczególnie matcha, odgrywa niezwykle ważną rolę w japońskiej kulturze i codziennym życiu. Ceremonia picia herbaty, znana jako „chanoyu” lub „sado”, to rytuał parzenia i picia zielonej herbaty, który symbolizuje harmonię, szacunek, czystość i spokój. Jest to nie tylko sposób na relaksację, ale również forma medytacji i głębokiego połączenia z tradycją. Oczywiście nie codziennie picie herbaty musi być ceremonią. Zielona herbata jest spożywana zarówno podczas specjalnych okazji, jak i na co dzień, często jako towarzysz posiłków czy forma zdrowego napoju w ciągu dnia.
Zielona herbata jest bogata w antyoksydanty, w tym katechiny, które pomagają zwalczać wolne rodniki i chronią komórki przed uszkodzeniem. Regularne spożywanie zielonej herbaty może obniżać ryzyko chorób serca, poprawiać funkcje mózgu oraz wspierać utrzymanie zdrowej wagi poprzez przyspieszenie metabolizmu. Zielona herbata zawiera również L-teaninę, aminokwas, który ma działanie uspokajające i pomaga w redukcji stresu oraz poprawie koncentracji. Badania wskazują również na potencjalne właściwości przeciwnowotworowe zielonej herbaty oraz jej zdolność do poprawy zdrowia jamy ustnej.
Aby włączyć zieloną herbatę do codziennej rutyny, warto zacząć od zastąpienia innych napojów, takich jak kawa czy słodzone napoje gazowane, czy nawet herbatę czarną filiżanką zielonej herbaty. Można również spróbować różnych rodzajów zielonej herbaty, takich jak sencha, matcha, gyokuro czy hojicha, aby znaleźć ulubiony smak. Pijąc zieloną herbatę rano lub w trakcie dnia, można cieszyć się jej pobudzającymi właściwościami bez negatywnych skutków ubocznych kofeiny. Matcha może być także dodawana do smoothie, jogurtu czy wypieków, co pozwala na kreatywne wprowadzenie jej do diety. Regularne picie zielonej herbaty może stać się zdrowym nawykiem, który przyniesie liczne korzyści zdrowotne i poprawi ogólne samopoczucie.
4. Częste chodzenie
i jazda na rowerze
W Japonii chodzenie i jazda na rowerze są integralną częścią codziennego życia, głównie dzięki rozbudowanej infrastrukturze transportu publicznego oraz promowaniu aktywności fizycznej. Miasta są zaprojektowane z myślą o pieszych i rowerzystach, z licznymi chodnikami, ścieżkami rowerowymi oraz łatwym dostępem do stacji kolejowych i metra. Wiele osób wybiera rower jako środek transportu do pracy, szkoły czy na zakupy, co sprzyja regularnej aktywności fizycznej. Dzięki temu, nawet w dużych metropoliach jak Tokyo, mieszkańcy mają możliwość codziennego ruchu, co pozytywnie wpływa na ich zdrowie i samopoczucie.
Wpływ regularnego ruchu na zdrowie fizyczne i psychiczne jest olbrzymi i opisany na miliony sposobów, więc nie ma potrzeby wchodzić w szczegóły. Co ważne, to to, by był on regularny, codzienny. Dlatego też najlepiej łączyć go z innymi obowiązkami codziennymi, wtedy mamy pewność, że nie ominiemy dziennej aktywności – jak właśnie choćby iść do pracy piechotą, czy rowerem.
Aby zwiększyć codzienną aktywność fizyczną, warto wprowadzić kilka prostych zmian w swojej rutynie. Zamiast korzystać z samochodu, można wybrać chodzenie lub jazdę na rowerze do pracy, szkoły czy na zakupy. W miastach z dobrze rozwiniętą infrastrukturą warto korzystać z transportu publicznego, który często wymaga dodatkowego przemieszczania się pieszo pomiędzy stacjami i przystankami. Można również planować regularne spacery lub wycieczki rowerowe w wolnym czasie, a także wprowadzić krótkie przerwy na aktywność fizyczną w ciągu dnia, takie jak rozciąganie czy krótka przebieżka. Nawet małe zmiany mogą przynieść znaczące korzyści dla zdrowia i poprawić jakość życia.
5. Spędzanie czasu na łonie natury
Shinrin-yoku, czyli „kąpiele leśne”, to praktyka spędzania czasu w lesie, która narodziła się w Japonii w latach 80. XX wieku jako odpowiedź na rosnące tempo życia i stres związany z urbanizacją. Shinrin-yoku polega na zanurzeniu się w atmosferze lasu, co pozwala na pełne doświadczenie natury poprzez zmysły – węch, wzrok, słuch, dotyk. Jest to forma medytacji na świeżym powietrzu, która zyskała ogromną popularność w Japonii i jest obecnie uznawana za formę terapii wspierającą zdrowie psychiczne i fizyczne.
Spędzanie czasu na łonie natury przynosi liczne korzyści zdrowotne. Badania pokazują, że shinrin-yoku obniża poziom kortyzolu, hormonu stresu, co pomaga w redukcji stresu i poprawie samopoczucia. Regularne przebywanie w lesie poprawia funkcje układu odpornościowego, zwiększając liczbę komórek tzw. „natural killers” (NK), które pomagają w zwalczaniu infekcji i komórek nowotworowych. Kontakt z naturą poprawia również koncentrację i pamięć, co może być szczególnie korzystne dla osób pracujących w stresujących warunkach miejskich. Dodatkowo, świeże powietrze i naturalne otoczenie wspierają zdrowie układu oddechowego i krążeniowego.
Aby częściej przebywać na łonie natury, można zacząć od regularnych spacerów w pobliskich parkach lub lasach. Planując weekendowe wycieczki na łono natury, warto odwiedzać rezerwaty przyrody, góry czy jeziora, które oferują piękne widoki i spokojną atmosferę. Organizowanie pikników, pieszych wędrówek czy sesji jogi na świeżym powietrzu może również pomóc w regularnym kontakcie z naturą. To, czego w szczególności możemy się od Japończyków nauczyć, to jak być „efektywnie” w lesie – czyli w jaki sposób skoncentrować się na doznaniach zmysłowych będąc blisko natury – czyli jak praktykować tam techniki „mindfulness”.
6. Minimalizm w życiu
Minimalizm w japońskim stylu życia koncentruje się na uproszczeniu otoczenia i redukcji zbędnych przedmiotów. Zasady te promują posiadanie tylko tego, co jest niezbędne i sprawia radość, co jest zbieżne z koncepcją „ma” – przestrzenią i czasem na refleksję. W japońskich domach często można znaleźć minimalną ilość mebli, proste linie i naturalne materiały, które tworzą spokojne, uporządkowane i harmonijne przestrzenie. Przykładem są tradycyjne pokoje tatami, które są puste z wyjątkiem mat tatami i futonów.
Minimalizm ma pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne poprzez redukcję stresu i poprawę samopoczucia. Posiadanie mniej rzeczy może prowadzić do mniejszego bałaganu, co ułatwia utrzymanie porządku i sprawia, że przestrzeń życiowa jest bardziej przyjemna i relaksująca. Badania pokazują, że czystsze i bardziej uporządkowane otoczenie może poprawić koncentrację, kreatywność i ogólną produktywność. Dodatkowo, praktykowanie minimalizmu może prowadzić do bardziej świadomego życia, w którym ludzie koncentrują się na wartościowych doświadczeniach i relacjach, a nie na przedmiotach.
Aby wprowadzić minimalistyczne nawyki do swojego życia, warto zacząć od porządków – po prostu usunąć zbędne przedmioty z domu. Można przejrzeć swoje rzeczy i zadać sobie pytanie, czy naprawdę są potrzebne i przynoszą radość. Kolejnym krokiem jest organizacja przestrzeni życiowej w sposób funkcjonalny i estetyczny, z wykorzystaniem prostych mebli i naturalnych materiałów. Warto również ograniczyć zakupy i skupić się na kupowaniu tylko tego, co jest naprawdę potrzebne i wartościowe. Uproszczenie codziennej rutyny oraz wprowadzenie praktyk mindfulness, takich jak medytacja czy joga, mogą pomóc w osiągnięciu większego spokoju i harmonii. Minimalizm to nie tylko styl życia, ale także filozofia, która promuje świadome i zrównoważone życie.
7. Praktykowanie mindfulness
Mindfulness, czyli uważność, jest integralną częścią japońskiej kultury, praktykowaną na różne sposoby od setek lat. Jest w zasadzie spoiwem, czy głównym fundamentem, na którym wybudowane są gmachy literatury, filozofii i życia w Japonii. Medytacja zen, znana jako „zazen”, jest jedną z najbardziej znanych form medytacji w Japonii. Polega ona na siedzeniu w ciszy i skupieniu się na oddechu oraz obecnym momencie – bodźcach odczuwanych w danej chwili wszystkimi zmysłami.
Praktykowanie mindfulness przynosi liczne korzyści zdrowotne, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Sama uważność, okazuje się, przynosi niezwykle daleko idące korzyści psychiczno-fizyczne, co ku zdumieniu zachodniego świata potwierdzały liczne badania. Wykazują one, że mindfulness może poprawić koncentrację, zwiększyć kreatywność oraz wspierać zdolność do podejmowania lepszych decyzji. Dodatkowo, uważność pomaga w zarządzaniu emocjami, co może zmniejszać objawy depresji i lęku. Praktyka ta może również przynosić korzyści fizyczne, takie jak obniżenie ciśnienia krwi i poprawa jakości snu.
Aby zacząć praktykować mindfulness, warto poświęcić kilka minut dziennie na medytację. Można zacząć od prostych ćwiczeń oddechowych, skupiając się na wdechu i wydechu, siedząc w wygodnej pozycji. Ważne jest, aby znaleźć spokojne miejsce, gdzie można się skupić bez zakłóceń. Jak wszystko inne w życiu, co jest wartościowe – nie jest to umiejętność, którą pewnego dnia posiądziemy, a raczej nieustanny trening. Można wesprzeć się książką – jest mnóstwo pozycji: od takich, które uczą, jak przeżywać każdą chwilę dnia powszedniego uważnie, przez takie, które są w zasadzie traktatami filozoficznymi, po takie, które koncentrują się na technicznym aspekcie treningu medytacji. To nie muszą być książki – są i aplikacje do tego służące na telefon, podcasty, szkolenia, czy wspólne zajęcia.
W tak krótkim artykule nie sposób jest dokładnie przedstawić, czym codzienna uważność (czy „mindfulness”) jest, ale gorąco zachęcam Czytelników zainteresowanych tym tematem do jego zgłębienia. Dodam tylko, że skromnym zdaniem autora, jest to dla niego najwartościowsza pozycja z listy, może obok wysiłku fizycznego.
8. „Hara hachi bun me”,
czyli kontrola porcji
„Hara hachi bun me” to starożytna japońska zasada, która dosłownie oznacza jedzenie do 80% sytości. Pochodzi ona z Okinawy, regionu znanego z długowieczności swoich mieszkańców. Zasada ta polega na świadomym przerywaniu jedzenia zanim poczujemy pełną sytość, co pozwala uniknąć przejadania się i pomaga w utrzymaniu zdrowej wagi. Japończycy od najmłodszych lat uczą się, by słuchać swojego ciała i jeść powoli, co daje czas na zarejestrowanie sytości.
Kontrolowanie porcji ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowej wagi i zapobiegania chorobom przewlekłym. Jedzenie mniejszych porcji może pomóc w uniknięciu otyłości, która jest związana z licznymi problemami zdrowotnymi, takimi jak cukrzyca typu 2, choroby serca i nadciśnienie. Ograniczenie spożywanych kalorii wpływa także pozytywnie na metabolizm i pomaga utrzymać stabilny poziom cukru we krwi, co zmniejsza ryzyko insulinooporności. Ponadto, kontrolowanie porcji może poprawić trawienie i ogólne samopoczucie, ponieważ jedzenie mniejszych posiłków zmniejsza obciążenie układu pokarmowego.
Aby praktykować kontrolę porcji, warto zacząć od kilku prostych strategii. Po pierwsze, korzystanie z mniejszych talerzy i misek może pomóc w naturalnym ograniczeniu ilości spożywanego jedzenia. Po drugie, ważne jest, aby jeść powoli i skupić się na jedzeniu, co pozwala lepiej zarejestrować uczucie sytości. Dodatkowo, warto unikać jedzenia przed telewizorem lub komputerem, ponieważ odwracanie uwagi może prowadzić do nieświadomego przejadania się. Planowanie posiłków i przygotowywanie zdrowych przekąsek może również pomóc w utrzymaniu kontroli nad ilością spożywanego jedzenia. Wreszcie, warto nauczyć się rozpoznawać prawdziwy głód od jedzenia z nudów lub emocji (co ma też swoją japońską nazwę - kuchisabishii).
9. Spożywanie świeżych, sezonowych produktów
W japońskiej kulturze kulinarnej sezonowość i świeżość produktów odgrywają bardzo istotną rolę. Japończycy wierzą, że jedzenie powinno być zgodne z rytmem natury, co oznacza spożywanie produktów w ich naturalnym sezonie. Każda pora roku przynosi inne składniki, które są świeże, pełne smaku i wartości odżywczych. Na przykład, wiosną popularne są młode pędy bambusa i truskawki, latem ogórki i bakłażany, jesienią dynie i grzyby matsutake, a zimą różne rodzaje ryb oraz warzywa korzeniowe. Japońskie rynki i restauracje często zmieniają menu w zależności od dostępności sezonowych składników, co pozwala na korzystanie z najlepszych produktów w danym czasie.
Spożywanie świeżych, sezonowych produktów przynosi liczne korzyści zdrowotne. Po pierwsze, produkty sezonowe są zazwyczaj bardziej bogate w składniki odżywcze, ponieważ są zbierane w szczycie swojej dojrzałości. Świeże owoce i warzywa zawierają więcej witamin, minerałów i antyoksydantów, które wspierają zdrowie układu immunologicznego, poprawiają kondycję skóry i pomagają w walce z chorobami przewlekłymi. Po drugie, sezonowe jedzenie jest mniej narażone na długotrwałe przechowywanie i transport, co zmniejsza konieczność stosowania konserwantów i środków chemicznych.
Aby wprowadzić sezonowe produkty do diety, warto zacząć od regularnych wizyt na lokalnych targach i rynkach, gdzie dostępne są świeże owoce i warzywa. Planując posiłki, warto zwracać uwagę na to, co jest dostępne w danym sezonie i eksperymentować z nowymi przepisami, które wykorzystują te składniki. Można również zainwestować w subskrypcje na dostawy warzyw i owoców od lokalnych rolników (jest coś takiego, choć jeszcze w Polsce nie jest tak popularne), które zapewnią regularny dostęp do świeżych, sezonowych produktów. Urozmaicenie diety o sezonowe jedzenie nie tylko poprawi jej wartość odżywczą, ale także wprowadzi różnorodność i nowe smaki do codziennych posiłków. Dzięki temu nasze posiłki będą bardziej zróżnicowane, a my sami zdrowsi i bardziej zadowoleni z jedzenia.
10. Wysoka jakość snu
Na sam koniec, ale z pewnością nie najmniej ważne, znajduje się jakość snu, która jest często niedoceniana na Zachodzie, lecz już dawno doceniona przez samą naukę. W Japonii sen odgrywa kluczową rolę w codziennym życiu i jest uznawany za fundament zdrowia. Japończycy dbają o to, aby ich sypialnie były spokojnymi miejscami sprzyjającymi regeneracji. Popularne są futony, które można łatwo zwinąć i przechować, co pomaga w utrzymaniu porządku i higieny. Tradycyjne domy japońskie często mają tatami, naturalne maty, które wspierają komfortowy i zdrowy sen. Kto zna Azjatów (przynajmniej Japończykó i Koreańczyków), ten wie, że większość z nich też zwróci uwagę na zaciemnienie sypialni. Nawet do stopnia, który może nam się wydać przesadzony – testowanie, czy zasłony blokują absolutnie i całkowicie całe światło z zewnątrz to dość częsta scena.
Dobrze przespana noc ma ogromny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Jakość snu wpływa na wszystkie inne punkty z naszej listy – od efektywności ćwiczeń, przez zdolność do utrzymania zdrowej diety, po skuteczność praktyk medytacyjnych. Sen jest kluczowy dla regeneracji mięśni, co jest niezbędne dla osób aktywnie ćwiczących. Wpływa także na metabolizm i kontrolę apetytu, co pomaga w utrzymaniu zdrowej wagi. Ponadto, dobrej jakości sen poprawia koncentrację, pamięć i ogólne samopoczucie, redukując poziom stresu i ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca czy choroby serca.
Aby poprawić jakość snu, warto zacząć od stworzenia odpowiednich warunków w sypialni. Powinna być ciemna, cicha i chłodna, co sprzyja głębokiemu i regenerującemu snu. Inwestycja w wygodny materac i poduszkę dostosowaną do indywidualnych potrzeb jest kluczowa. Warto także ustanowić regularny harmonogram snu, kładąc się i wstając o tych samych porach każdego dnia, co pomaga w regulacji wewnętrznego zegara biologicznego. Unikanie ekranów elektronicznych na godzinę przed snem, relaksujące rytuały przed snem, takie jak ciepła kąpiel czy czytanie książki, również mogą znacząco poprawić jakość snu. Dzięki tym praktykom, możemy cieszyć się pełnym zdrowiem i energią każdego dnia, maksymalizując korzyści płynące z aktywności fizycznej, zdrowego odżywiania i innych zdrowych nawyków.
Podsumowanie
Żaden z przedstawionych nawyków nie jest ani szczególnie trudny do wykonania w życiu, ani trudny do wprowadzenia w Polsce. Wszystko, czego potrzebujemy, mamy na wyciągnięcie ręki – zdrowe produkty, możliwości do aktywności fizycznej, techniki mindfulness czy sposoby na poprawę jakości snu. Kluczowym warunkiem, który decyduje o sukcesie, jest regularność. Powtarzanie tych zdrowych nawyków każdego dnia przez lata i dekady jest tym, co przynosi prawdziwe korzyści. Tylko wtedy będziemy mogli cieszyć się długim i zdrowym życiem, pełnym energii, siły, bystrości umysłu, kreatywności i poczucia szczęścia.
Podobnie jak w każdej dziedzinie życia – czy to w szachach, grach video, sztuce, czy programowaniu – kluczem do mistrzostwa jest powtarzanie i systematyczny trening. Spędzenie tysięcy godzin na doskonaleniu umiejętności przynosi rezultaty. Tak samo jest ze zdrowym stylem życia. Konsekwencja oraz umiejętne budowanie nawyków przyniesie nam mistrzostwo w dziedzinach dla nas ważnych – czy to będzie umiejętność pisania ciekawych artykułów, czy umiejętność zdrowego życia – drobne nawyki z biegiem czasu działają, jak procent składany i dają olbrzymie rezultaty. Czego sobie oraz Czytelnikom z całego serca życzę.
未開 ソビエライ
Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia.
Osobiste motto:
"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)
Mike Soray
(aka Michał Sobieraj)
未開 ソビエライ
Pasjonat kultury azjatyckiej z głębokim uznaniem dla różnorodnych filozofii świata. Z wykształcenia psycholog i filolog - koreanista. W sercu programista (gł. na Androida) i gorący entuzjasta technologii, a także praktyk zen i mono no aware. W chwilach spokoju hołduje zdyscyplinowanemu stylowi życia, głęboko wierząc, że wytrwałość, nieustający rozwój osobisty i oddanie się swoim pasjom to mądra droga życia.
Osobiste motto:
"Najpotężniejszą siłą we wszechświecie jest procent składany." - Albert Einstein (prawdopodobnie)
Mike Soray
(aka Michał Sobieraj)
Napisz do nas...
Ciechanów, Polska
dr.imyon@gmail.com
___________________
inari.smart
Chcesz się podzielić swoimi przemyśleniami czy uwagami o stronie lub apce? Zostaw nam wiadomość, odpowiemy szybko. Zależy nam na poznaniu Twojej perspektywy!